Endurnýjun á Alþingi síðustu 10 kosningar

Fréttir um helgina hermdu að endurnýjun í þingliði yrði að öllum líkindum meiri en oft áður. Litið var til niðurstöðu skoðanakönnunar Capacent Gallup og reiknað út frá því hver væri líkleg endurnýjun í þingmannahópnum bak næstu alþingiskosningum. Það verður auðvitað að setja fyrirvara um svona samanburð. Skoðanakannanir nú hálfu ári fyrir kosningar hafa vitaskuld ekki forspárgildi og margt getur breyst á svo löngum tíma. Engu að síður er fróðlegt að velta þessu upp, út frá könnuninni. En þá verða menn einfaldlega að muna að við erum að bera saman skoðanakönnun og úrslit alþingiskosninga fyrir þremur og hálfu ári.

En eins og ég hef áður bent á hér á þessum vettvangi þá er mikil og stöðug endurnýjun í gangi við hverjar alþingiskosningar hér á landi. Það er þess vegna þess virði að skoða staðreyndir um þessi mál. Í Handbók Alþingis sem gefin er út að loknum Alþingiskosningum hverju sinni getur að líta afskaplega fróðlega töflu sem bregður ljósi á þessa þróun. Í töflunni er reiknað út hlutfall nýrra þingmanna á Alþingi allt frá árinu 1934. Skráður er fjöldi nýkjörinna alþingismanna eftir hverjar almennar kosningar, hvort sem þeir höfðu setið sem varamenn áður eða setið einhvern tímann áður á þingi.

Lítum á upplýsingar úr þessum mikla fróðleiksbrunni, sem Handbók Alþingis er og skoðum endurnýjun á Alþingi síðustu tíu alþingiskosningar, eða frá árinu 1971:

1971 31,7% eða 19 þingmenn

1974 25,0% eða 15 þingmenn

1978 35,0% eða 21 þingmaður

1979 30,0% eða 18 þingmenn

1983  23,3% eða 14 þingmenn

1987  33,3% eða 21 þingmaður

1991  39,7% eða 25 þingmenn

1995  30,2% eða 19 þingmenn

1999  23,8% eða 15 þingmenn

2003  28,6% eða 18 þingmenn

      Hér þarf að hafa í huga að þingmönnum fjölgaði úr 60 í 63 við kosningarnar árið 1987, en þá var gerð breyting á lögum um kosningar til Alþingis í kjölfar stjórnarskrárbreytingar.

Þessar tölur segja sitt. Gjarnan  hafa breytingarnar numið nálægt  fjórðungi eða um þriðjungi þingmanna og þaðan af meira. Sé þetta árabil svo reiknað til meðaltals,  má segja að 30% þingmanna hafi verið nýir við hverjar kosningar sé litið yfir tímabil síðustu 10 alþingiskosninga. Meðaltalið á þessum tíu árum svarar svo til þess að  á milli 18 og 19 þingmenn komi  nýjir á til þings  við hverjar kosningar. Það er því óhætt að segja að þessi tími endurspegli miklar breytingar á þingmannaskipaninni