OECD tjáir sig um íslensk velferðarmál

Ef maður dregur ályktanir af þeirri umræðu sem á sér stað um velferðarmálin á stundum, mætti ætla að framlög til þeirra væru illa skorin við nögl. Hinn dæmigerði málflutningur gagnrýnendanna er sá að við séum í flestu eftirbátar annarra þjóða á velferðarsviðinu.

 Það vantar meira fé til skólamála, það vantar meira fé til heilbrigðismála, það þarf að auka fjármagn til verlferðarmálanna almennt er oft sagt. Og vissulega má það til sanns vegar færa að við gætum gert meira á þessum sviðum ef við hefðum til þess meira fjármagn. Enginn efast um að hægt væri að gera margt þarflegt með meiri peningum í heilbrigðismálum okkar eða menntamálum. Þetta eru kostnaðarsamir málaflokkar og við sem rík og öflug þjóð viljum veita til þeirra miklu fjármagni. Það er líka reyndin.

Fjárveitingar til menntamála

 Ný skýrsla OECD um Ísland varpar ljósi á einn hluta þessa máls sem ástæða er til þess að vekja athygli á. Þar er meðal annars fjallað um menntamál. Skýrslan er mjög hvetjandi í þá veru að vel sé að málum staðið á þessu sviði og áhersla lögð á menntamálin sem viðfangsefni stjórnmálanna. Það er bent á margt sem betur má fara á þessum sviðum, en ljósi einnig beint að athyglisverðri staðreynd. Þar er meðal annars sagt:

 “Stjórnvöld endurskipulögðu menntakerfið um miðjan síðasta áratug og frekari endurskipulagning er í framkvæmd eða áformuð. Fjárveitingar til menntamála hafa einnig verið stórauknar og eru nú þær hæstu innan OECD sem hlutfall af vergri landsframleiðslu.”

 Svo mörg voru þau orð. Þetta eru athyglisverðar staðreyndir. Ekki síst séu þær bornar saman við sífellt tal og gagnrýni í þá veru að íslensk stjórnvöld hafi menntamálin ekki í nægjanlegum forgangi.

Vöxtur í útgjöldum til heilbrigðismála

 OECD hefur einnig fjallað um heilbrigðismálin með svipuðum hætti. Það er athyglisvert að útgjöld til heilbrigðismála mælt á kvarða stofnunarinnar hafa vaxið talsvert á síðustu þremur áratugum eða svo í aðildarlöndunum. Heildarútgjöld til heilbrigðismála í OECD löndunum sem hlutfall af vergri landsframleiðslu var 5,% árið 1970, árið 1990 var hlutfallið 7,1%, árið 2000 var þetta hlutfall 8% og var árið 2003 8,8%.

 Hér á landi hefur vöxturinn verið enn hraðari á þessum árum. Við vorum fyrir neðan meðaltal árið 1970, og heildarútgjöld okkar á sama mælikvarða námu þá 4,7%. Þau  voru komin upp í 8% árið 1990, en 9,3% áratug seinna.  Heildarútgjöldin til heilbrigðismálanna á Íslandi eru á árinu 2003, alls um 10,5% sem hlutfall af vergri landsframleiðslu.

Fyrirvarar sem þarf að gera

 Vitaskuld er svona samanburður erfiður. Til margs þarf að taka tillit. Til dæmis aldurssamsetningar þjóðarinnar, skiptingu á milli málaflokka og áfram mætti eflaust telja. Og við vitum að ýmsir hafa efast um talnaforsendur OECD. Það breytir því þó ekki að þessa virta stofnun, sem menn vitna oftast til, um alþjóðlegt talnaefni, kemst að þessum niðurstöðum í athugunum sínum á þessum þýðingarmiklu málaflokkum. Þær upplýsingar eiga því sannarlega erindi inn í íslenska þjóðmálaumræðu.