Staðreyndir sem lítið hefur farið fyrir

Í aðdraganda utandagskrárumræðu um uppsagnir í fiskvinnslunni freistuðum við þess í Sjávarútvegs og landbúnaðarráðuneytinu að afla sem gleggstra upplýsinga um umfang þeirra uppsagna sem hefðu orðið frá því að tilkynnt var um kvótaniðurskurð í þorski á yfirstandandi fiskveiðiári. Niðurstaðan er sú að uppsagnir í bolfiskvinnslu nái til um 300 starfsmanna, þó svo að þær uppsagnir séu ekki allar varanlegar. Þetta er nógu há tala þó lægri sé en birst hefur í fréttum.

Í þessu sambandi benti ég einnig á eftirfarandi sem lítið hefur verið rætt um þegar fjallað hefur verið um uppsagnir í sjávarútveginum:

Í fyrsta lagi er ljóst að margar þeirra uppsagna sem rætt hefur verið um hafa ekki komið til framkvæmda og munu ekki koma til framkvæmda fyrr en síðar á árinu. Er það raunar í samræmi við það sem flestir álitu þegar ákvörðun var tekin um minnkandi aflaheimildir í þorski

Í annan stað verða menn að hafa í huga að ýmsar þessar uppsagnir eru tímabundnar og eru því ekki varanlegar. Gleymum því ekki að mjög algengt hefur verið í fiskvinnslunni undanfarin ár að fiskvinnsla liggi niðri um tímabundið skeið yfir sumartímann. Þær breytingar sem gerðar hafa verið á lögum og reglum um Atvinnuleysistryggingarsjóð gera slíkar ráðstafanir auðveldari núna.

Í þriðja lagi eru dæmi um að önnur sjávarútvegsfyrirtæki á sama atvinnusvæði hafi ráðið það fólk til starfa sem misst hefur vinnu sína vegna uppsagna. Þá eru dæmi um að ný fyrirtæki hafa risið á grunni þeirra sem hætt hafa starfsemi af ýmsum ástæðum, til dæmis vegna gjaldþrots.

Í fjórða lagi er að nefna að sums staðar þar sem uppsagnir hafa átt sér stað í fiskvinnslu er til staðar umframeftirspurn eftir vinnuafli, sem hefur getað ráðið við að ráða það fólk til annarra starfa.

Síðast en ekki síst er nauðsynlegt að minna á að uppsagnir í sjávarútvegi eru ekki nýtt fyrirbæri og dæmi um slíkt þekkjast fjölmörg áður en kom til ákvörðunar um minnkun þorskafla. Samkvæmt tölum frá Hagstofunni fækkaði störfum í sjávarútvegi um tæplega fjögur þúsund á árunum 1998 til 2005.

Í umræðunni um uppsagnir er nauðsynlegt að hafa þessa þætti í huga. Ekki til þess að gera lítið úr vandanum heldur til þess að fá sem raunsannasta mynd og gleggsta af ástandi mála