Kjarasamningar valda þáttaskilum

Nýju kjarasamningarnir voru mikið afrek. Grétar Þorsteinsson forseti ASÍ segir að þeir  séu einstæðir í þeim skilningi að fara þurfi áratugi aftur í tímann til þess að finna sambærilega samninga. Séu samningarnir skoðaðir annars vegar og útspil ríkisstjórnarinnar hins vegar, er ljóst að saman leiðir þetta til verulegs kaupmáttarauka fyrir þá sem lægst hafa launin. Það þurfti kjark og þroska til þess að gera slíkan samning. Þeir sem stóðu fyrir samningunum nú eiga því hrós skilið.

Vilhjálmur Egilsson frkvstj. SA bendir einnig á að lækkun verðbólgu sem samningarnir leggja drög að, stuðli líka að bættum lífskjörum. Það er varanlegur bati sem skiptir gríðarlega miklu máli.

Það er mikilvægt að þetta verði leiðarljós í kjaramálum á næstunni. Það er enginn að tala um að taka nokkurn rétt af einum né neinum. En öllum hlýtur að vera ljóst að samningar sem leggja aðallega áherslu á að hækkun lægstu launa, stuðla að lægri verðbólgu og kalla ekki óhóflegan kostnað yfir atvinnulífið, eru gott fordæmi til að fylgja. Það getur ekki verið að nokkrum detti í hug að þegar slíkir samningar eru orðnir að veruleika þá geti meginlínur annarra samninga orðið þvert á þessa.

Með innsiglun kjarasamninga núna hefur ramminn utan um afskaplega mikilvægar hagstærðir verið markaður. Við höfum þarna því fastara land undir fótum. Ýmislegt sem gera þarf til þess að bregðast við ölduróti alþjóðlegra fjármálamarkaða hefði orðið giska ómarkvisst án niðurstaðna í kjaraviðræðunum. Þess vegna voru skynsamlegir kjarasamningar svo gríðarlega þýðingarmiklir, einmitt núna og forsenda annarra ákvarðana.

Staðan er á margan hátt margræð. Við vitum að lækkun eignaverðs, einkanlega á hlutabréfamörkuðum, hefur verið mjög umtalsverð. Að öllu jöfnu ætti það að skila sér í  minni einkaneyslu, lægri eyðslu á kredit og debetkortum, minni innflutningi og lækkun annars eingaverðs. Fátt af þessu hefur þó gerst. Lúxuseignir virðast að vísu vera að lækka í verði. Einkaneyslan heldur þó áfram, innflutningur bíla - hið sígilda merki neyslugleðinnar - veður nú upp að nýju og fjárfesting er enn mikil.

Kjarasamningarnir hafa hins vegar dregið úr óvissu, lagt línur, jafnað kjör og markað stefnu sem taka ber fullt mark á. Þess vegna skipta þeir svo miklu máli.