Bráðabirgðaráðherrann mun móta ríkisfjármálastefnuna

 

Oddný G. Harðardóttir, nýi fjármálaráðherrann á enn eftir að sýna á spilin varðandi ríkisfjármálin. Yfirlýsingarnar hafa hingað til verið fremur almenns eðlis og gefa okkur ekki mikla innsýn inn í þær áherslur sem hinn nýi ráðherra hyggst leggja við undirbúning fjárlaga næsa árs. Hún hefur sagt að áfram verði fylgt þeirri ríkisfjármálastefnu sem ríkisstjórnin hefur markað. Það var viðbúið.

 Oddný G. Harðardóttir 

Forvitnilegra verður hins vegar að sjá hvað ráðherrann leggur áherslu á til þess að ná þeim markmiðum sem ríkisfjármálastefnan felur í sér. Eða er ekki við þvi að búast að ráðherra Samfylkingarinnar hafi aðrar áherslur en formaður Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs?  Verður áfram haldið á braut ofurskattlagningar á öllu sem hreyfist, eins og Steingrímur J. knúði fram í fjárlagafrumvörpunum? Það vekur til dæmis athygli að þingmenn stjórnarliðsins gáfust upp fyrir gagnrýni stjórnarandstöðunnar og drógu nokkuð í land í skattamálum við fjárlagagerðina í haust. Hefðu örugglega viljað ganga lengra en fengu ekki rönd við reist fyrir skattagleði fjármálaráðherrans og nóta hans í ríkisstjórnarliðinu.

Það verður því fróðlegt að sjá hvort þingmaður úr Samfylkingunni leggi ekki aðrar áherslur. Ella má augljóst telja að að sá flokkur sé gengin í björg Vinstri grænna og eigi þaðan ekki afturkvæmt.

Þetta skiptir líka máli  af öðrum ástæðum. Það mun koma í hlut Oddnýjar G. Harðardóttur að leggja línurnar fyrir fjárlagagerð næsta árs. Hún er að vísu í þeirri stór furðulegu stöðu, að óvíst er með stöðu hennar. Svona í ágúst að áliðnum slætti, verður henni vikið til hliðar,enda vermir hún að eigin sögn ráðherrastólinn fyrir Katrínu Júlíusdóttur, svo sem kunnugt er. Kallast það ekki að vera sætavermir?

En það verður engu að síður á verksviði Oddnýjar – ekki framtíðarráðherrans Katrínar - að móta fjárlagagerðina. Sú vinna er þegar hafin og verður lokið að lang stærstum hluta þegar ráðherraskiptin verða aftur síðar á árinu. Þá kemur Katrín Júlíusdóttir nokkurn veginn að orðnum hlut. Hún fær það verkefni að prófarkalesa tölur og texta frá stöllu sinni. Ákveða greinarmerki og leiðrétta kommusetningar.

Þessi fjárlög verða kosningafjárlög. Ríkisstjórnin er að hámarki að upplifa sína síðustu mánuði. Hlutverk Katrínar Júlíusdóttur verður þess vegna alveg stórfurðulegt. Hún verður fjármálaráðherrann sem hefur fátt að gera með eigin fjárlög. Aðrir hafa unnið þau og í ljósi þess að kosningar verða í síðasta lagi í apríl 2013 bendir allt til þess að aðrir muni fá það hlutverk að fylgja þeim eftir. Í þessari fjárlagagerð verður hlutverk hennar svipað og silkihúfunnar.

Ps.

Það er nauðsynlegt að leiðrétta eitt. Oddný G Harðardóttir hefur sagt eitt alveg skýrt. Hún kveðst ætla að leggja áherslu á kynjaða hagstjórn. Ekki veit það nú á gott. Fráfarandi fjármálaráðherra sagði það nefnilega líka og afleðingarnar urðu þær að allur niðurskurðurinn miðaðist að því að segja upp konum á ríkisstofnunum, ekki síst á landsbyggðinni. Það er því ljóst að áfram þurfa konur að vara sig. Það liggur sama hótun í loftinu og frá Steingrími J. Sigfússyni.

Veika ríkisstjórnin er orðin fárveik

 

Hin veika ríkisstjórn er orðin fárveik eftir atburði gærdagsins. Henni veður haldið í öndunarvél þar til yfir lýkur og við súrefniskútana standa vaktina fulltrúar Hreyfingarinnar  og svo Guðmundur Steingrímsson, fái  forystumenn ríkisstjórnarinnar einhverju um það ráðið.

Staða Steingríms J. Sigfússonar formanns VG verður mjög athyglisverð. Hann verður ráðherra atvinnumálanna. Það verður hans hlutskipti að móta nýjar tillögur um fiskveiðimálin og hann fær í sínar hendur alræðisvald um tillögugerð varðandi rammaáætlun um uppbyggingu orkumannvirkja. Það mál var áður í höndum ráðherra beggja flokkanna, umhverfisráðherra og iðnaðarráðherra. Nú mun VG ráða þeim málum.  Það má því bóka að fátt verður um uppbyggingu á þeim sviðum á næstunni.

Báðir stjórnarflokkarnir koma laskaðir og lemstraðir frá ósköpunum. Innan þeirra styrkjast þau öfl sem eru orðin yfir sig þreytt á stjórnarsamstarfinu. Þau hafa nú fengið enn rýmra spil og geta látið betur til taka; óbundin af ráðherrastöðum

Í Samfylkingunni eflast þeir nú sem hafa fyrir löngu fengið sig fullsadda á stöðnunarstefnunni í atvinnumálunum. Þeir geta, - hafi þeir nennu, dug eða áræði til þess - látið fyrir sér finna svo um munar. Trúverðugleiki þeirra mun ráðast af því hvernig þeir nýta sér þessi tækifæri. Í vor er svo ætlunin að ryðja Jóhönnu Sigurðardóttur úr formannsstóli. Hún er litin sömu augum og  krambúðarmenn horfa á úr sér gengnar vörur sínar; hún er runnin út á tíma. Í vor getur hún á Landsfundi flokksins flutt ræðu sem endar á orðunum: Minn tími er liðinn. Enda er forysta flokksins orðin svo bágborin að líf sitt átti hún undir náð og miskunn hins brottrekna ráðherra, Árna Páls Árnasonar.

Í VG bíða menn þess að ná fram hefndum vegna þess sem þeir telja yfirgang formanns flokksins. Brotthvarf Jóns Bjarnasonar er í hugum þeirra táknræn birtingarmynd þess sem þeir fyrirlíta mest í fari forystu flokksins. Ályktun stjórnarmanna flokksins frá því í gær er fyrirboði þess sem koma skal. Sú staðreynd að fyrrum ráðherra flokksins vilji ekki lýsa yfir stuðningi við ríkisstjórnina er auðvitað stórtíðindi, sem fellur þó í skuggan fyrsta kastið í þeim darraðardansi sem stiginn er. Því verður staða Steingríms J. skrýtin. Hann hefur safnað til sín miklum völdum í ríkisstjórninni, en verður í vaxandi vanda með flokkinn sinn. Var þó ekki á bætandi!

Verst við þetta allt saman er auðvitað það að ríkisstjórnin er álíka líkleg til jákvæðra stórræða við landstjórnina og lömuð önd ( lame duck, eins og sagt er á útlendum málum). Hagsmunir þjóðarinnar munu skaðast. En slík smá mál eru vitaskuld aukaatriði í þeirri pólitísku lönguvitleysu, sem spiluð er þessi dægrin við ríkisstjórnarborðið. Aðalatriðið er sem fyrr að sitja slímusetur og njóta valdanna.

 

Vantraust á eigin þingmenn

 

Með því að taka upp viðræður við fulltrúa annarra stjórnmálaafla á Alþingi hafa forystumenn ríkisstjórnarinnar lýst yfir vantrausti á sína eigin þingmenn. Jóhanna Sigurðardóttir og Steingrímur J. Sigfússon hafa með þessu háttalagi sent út þau skilaboð, að þau treysti ekki lengur á þingmenn stjórnarflokkanna til þess að verja ríkisstjórnina vantrausti, þrátt fyrir að Samfylking og Vinstri grænir hafi ennþá formlegan meirihluta á Alþingi.

Þetta er uppgjöf; yfirlýsing um að þau telji sig ekki hafa meirihluta á bak við sig, eins og Bjarni Benediktsson formaður Sjálfstæðisflokksins hefur bent á. Ríkisstjórnin sé í rauninni minnihlutastjórn, eins og sakir standa.

Ríkisstjórnin hefur tapað erindi sínu

Forystumenn ríkisstjórnarinnar hafa lyft fingri gagnvart tilteknum þingmönnum flokka sinna og lýst því í rauninni yfir að þeim sé ekki treystandi í stjórnarsamstarfinu. Þetta er eins konar stríðsyfirlýsing gagnvart þeim þingmönnum sem hafa dirfst að andæfa ríkisstjórninni í einstökum málum. Nöfnin þarf ekki að nefna, þau þekkjum við úr umræðunni.

Jóhanna Sigurðardóttir og Steingrímur J. Sigfússon eru í fullkominni örvæntingu. Ætlunin er bersýnilega að stokka með einhverjum hætti í ríkisstjórninni, en aflið er ekki til staðar til þess að takast á við afleiðingarnar. Þess vegna eru Jóhanna og Steingrímur komin á biðilsbuxurnar, lögst á hnén og farin að grátbæna Hreyfinguna og Guðmund Steingrímsson um liðsinni.

Þetta er örvænting og til marks um að hið litla trúnaðartraust sem enn leyfði af í ríkisstjórnarflokkunum sé horfið. Segja má að nú sé með formlegum hætti búið að lýsa því yfir sem við öllum hefur blasað um talsvert skeið. Ríkisstjórnin hefur bara einn tilgang, á eitt erindi: Að sitja. Erindið við þjóðina er löngu horfið og örendið þrotið. Nú er bara eitt eftir. Vilji forystumannanna til þess að læsa sig i ráðherrastólana.

Annað rekur á reiðanum. Þjóðarhagsmunir víkja, en löngunin í slímusetur á ráðherrabekkjunum ríkir. Flóknara er það nú ekki.

Kallar breytt heimsmynd á aðrar pólitískar áherslur?

 

Fréttir af því að hagkerfi Brasilíu sé nú orðið stærra en það breska hafa vakið athygli. Í rauninni endurspegla þessar fréttir þær miklu breytingar sem eru að verða í heimsbúskapnum. Smám saman eru að verða til ný efnahagsleg stórveldi. Og gömul heimsveldi á borð við Bretland, sem og önnur ríki Evrópu, verða að láta sér lynda að skipa aftari bekkina á meðan önnur ríki eru í fremstu sætunum.

En þó að Bretland lúti nú í gras fyrir Brasilíu á þennan mælikvarða, getur hið gamla heimsveldi  stært sig af einu. Árið 2016 er áætlað að breska hagkerfið verði orðið stærra en það franska og enginn vafi er á því að slíkur samanburður bætir geð Breta. Gamall rígur þessara tveggja öflugu þjóða sér til þess.

Það sem veldur breytingum á skipan öflugustu efnahagsvelda heimsins er þróun hagvaxtar á liðnum árum. Löngu er auðvitað vitað um vaxandi hestaflafjölda í iðnvélum Indlands og Kína. Síðarnefnda ríkið er orðið næst stærsta hagkerfi heimsins. Aðeins Bandaríkin eru stærri. Indland er núna í 10. sæti, en verður komið í það fimmta árið 2020. En ekki er það síður athyglisvert að Rússland er þá talið verða í 4. sæti yfir stærstu hagkerfi heimsins, en skipar núna það níunda.

Árið 2020 verður franska hagkerfið orðið hið 9.stærsta í heiminum en er núna í 5. sæti. Á listanum yfir 10 stærstu hagkerfi heimsins munu Evrópuríkin verma botnsætin, sem er talsverð breyting frá núverandi stöðu, þar sem Frakkland og Þýskaland eru í 5.  og 4. sæti. Ríkin sem nú eru jafnan kölluð BRIC löndin (kennd við upphafsstafi í nafni ríkjanna, Brasilíu,Rússlands,  Indlands og Kína) verða hins vegar öll komin ofar á þessum lista meistaradeildarinnar í efnahagslegum samanburði. Það hefðu einhvern tímann þótt mikil tíðindi og eru sannarlega það núna.

  Bric-löndin eru smám saman að ná efnahagslegri forystu í heiminum.

En hin pólitíska spurning sem við Íslendingar stöndum framm fyrir lýtur þá einmitt að þessari stöðu. Kallar þessi þróun ekki á einhvers konar endurmat hjá okkur? Hvert hljótum við að beina viðskiptum okkar? Eða öllu heldur;  í hvaða átt munu þau beinast? Er ekki ljóst að þau munu finna sér farveg í vaxandi mæli inn á viðskiptasvæði þar  sem vöxturinn er örastur? Og verði það svo, kallar það ekki á aðrar pólitískar áherslur í framtíðinni?

Þessar spurningar og aðrar álíka er hollt að íhuga um áramót. Það er góður tími til þess að hyggja að framtíðinni.

 

Pirringurinn í VG

  

Í þingflokki Vinstri grænna er greinilegur pirringur yfir þeirri umræðu sem hefur orðið um ætlaðar breytingar á ráðherraliðinu. Í flokknum er þetta talið einkamál og að þau eigi að útkljá í bakherbergjum, reykfylltum eða reykræstum.

 Ráðherrakapallinn sem ætlunin var að leggja á aðventunni

Þetta kom skýrt fram í orðaskiptum okkar Svandísar Svavarsdóttur umhverfisráðherra á Alþingi, sem fetaði slóð foringja síns Steingríms J. Sigfússonar og vék sér undan því að lýsa stuðningi við Jón Bjarnason sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra.

 Þráinn Bertelsson, sem hefur fyllt aðeins upp í skörðin sem hafa myndast í þingflokki VG, pirraði sig líka yfir því að þessi mál væru til umræðu. Hann telur líkt og Steingrímur formaður og Svandís að umræður um þessi mál eigi ekki að ná út fyrir hina hljóðeinangruðu veggi flokksins. Þessu svaraði ég í ræðu á Alþing, sem hér má sjá.

Steingrímur J. Sigfússon lagði sérstaka lykkju á sína leið þegar hann svaraði Birgi Ármannssyni þingmanni á Alþingi um óskylt mál. Leyndi sér ekki pirringur formannsins yfir því að mál þessi séu á dagskrá utan flokksmúranna.

Eins og önnur mál þá eiga þau sér líftíma í fjölmiðlum. Nú eru þau greinilega undir leyndarhjúp stjórnarflokkanna. Flækjustigið jókst með áformum Steingríms J. Sigfússonar um að leggja undir sig alla efnahagsstjórnina við ríkisstjórnarborðið. Því var illa tekið í samstarfsflokknum, Samfylkingunni. Svo illa raunar að Jóhanna Sigurðardóttir sá sig knúna til þess að kveða niður þessi áform frá formanni samstarfsflokksins.

Þau mál eru hins vegar óleyst deila, þar sem formaður VG situr sem fastast við sinn keip.

En á meðan bíður forysta ríkisstjórnarinnar þess í ofvæni að þingið fari í jólahlé. Ekki er talið þægilegt að efna til uppgjörs um ráðherrastólana á meðan Alþingi situr. Það er því talið til pólitísks þægindaauka að leggja til atlögu við verkið í nálægð jóla og áramóta. Að því auðvitað gefnu að forysta stjórnarflokkanna hafi vald á því ennþá að láta til skarar skríða gegn þeim ráðherrum sem ekki teljast lengur þóknanlegir.

 

Afléttum óvissunni – gerum hlé á viðræðum við ESB

  

 

Evrópusambandið er að þróast með athyglisverðum hætti. Niðurstaða stór - fundarins á dögunum varð eindregið sú að draga úr valdi einstakra ríkja og að efla miðstjórnarvaldið. Það er þó ekki gert í gegn um stofnanir Evrópusambandsins. Ósamkomulagið sem ríkir neyddi þau ESB ríki sem það kusu til þess að fallast á aukið miðstjórnarvald til hliðar við stofnanir bandalagsins. Augljóst virðist því að ESB þróist innbyrðis með mjög ólíkum hætti. Það virðist líka vera í samræmi við það sem margir hafa talið.

Dómínó spil í Evrópu 

Auðvitað blasti við að evrusamstarfið hlyti með einhverjum hætti að þróast í átt til einhvers konar sambands fyrirkomulags. Við þekkjum það úr umræðunni hér innanlands að forsenda peningamálastjórnar er aukin samhæfing fjármálastjórnarinnar. Menn verða að tryggja að það sé innbyrðis samræmi í stjórn peningamálastjórnarinnar og ríkisfjármála. Þannig og aðeins þannig er hægt að hámarka virkni þessara efnahagslegu stjórntækja.

Þess vegna hlaut að koma að því að höggvið yrði í vald einstakra ríkja við mótun ríkisfjármálanna. Afleiðingin hlaut því að verða afsal fullveldisréttar þegar kæmi að ríkisfjármálum. Innbyrðis ágreiningur ESB ríkjanna og staðan innan þeirra leiddi svo til þess að ekki reyndist pólitískur vilji til þess að gera slíkt innan vébanda bandalagsins. Sú sérkennilega staða er því komin upp að þessi þáttur efnahagsstjórnunarinnar fer ekki fram innan  þjóðríkjanna, né á vettvangi ESB. Ríkisfjármálaþættinum verður  komið fyrir utan stofnana ESB. Telja má að það verði bara tímaspursmál hvenær þetta verður formgert og stofnanavætt með einhverjum hætti.

Óvissa ríkir því um framtíð ESB og evrunnar. Enginn getur með vissu sagt fyrir um hvernig þetta samstarf muni þróast.

Það er því stórfurðulegt að við skulum ennþá halda áfram í þessari  óvissuferð, með aðildarumsókninni að ESB. Nú er fullt tilefni til þess að láta staðar numið. Við eigum auðvitað að gera hlé á  virðræðum um aðild Íslands að ESB. Eins og mál hafa skipast veit ekki nokkur lifandi maður hvert Evrópusambandið stefnir.

Burtséð frá því almennt hver skoðun manna er á aðild okkar að ESB hljóta allir að sjá að þetta er hvorki staður né stund að halda áfram þessari vegferð. Nú er því rétt að nema staðar. Leggja málið á ís og leita síðan álits þjóðarinnar áður en haldið verður áfram.  Það er feigðinni ofið að halda áfram viðræðum við bandalag sem veit ekki sjálft hvert það vill stefna.

Veljum bestu leiðina

 

Heiðarlegast hefði það verið fyrir Skipulagsstofnun að segja einfaldlega í nýju áliti sínu um vegagerð á Vestfjarðavegi: Ekki leggja nýjan veg. Notið bara gömlu troðningana.

Þetta álit stofnunarinnar er vitaskuld fullkomið hneyksli. Það er ekki að undra þó heimamenn tali um einelti af hálfu hennar þegar kemur að vegamálum á þessu svæði og bendi á að stofnunin standi í vegi fyrir vegagerð þar sem þörfin er brýnust.

Hér er um að ræða vegagerð frá Eiði í Vattarfirði að Þverá í Kjálkafirði. Mjög brýnt er að fara tafarlaust í þessar framkvæmdir.  Hönnun vegarins á þessu svæði er tilbúin, þörfin hrópar á að farið verði í framkvæmdirnar þegar í stað og veginum komið í nútímalegt horf. Því ber mjög að fagna yfirlýsingu Hreins Haraldssonar vegamálastjóra sem sagði í viðtali við vefmiðlinn http://www.visir.is/  í gær en þar sagði:

„Hreinn Haraldsson vegamálastjóri segir að þetta álit Skipulagsstofnunar raski ekki þeim áformum að bjóða verkið út í janúar og að Vegagerðin muni halda sínu striki og sækja um framkvæmdaleyfi til Vesturbyggðar og Reykhólahrepps.“

Framkvæmdaleyfið er í höndum sveitarstjórna og því ætti ekkert að standa í vegi þess að farið verði í framkvæmdirnar án tafar.

Hönnun Vegagerðarinnar gerir ráð fyrir þverunum á Mjóafirði og Kjálkafirði. Það er brýnt að sú leið verði farin. Með því er unnt að stytta leiðina  um 8 kílómetra, losna við snjóakafla sem hafa verið til mikilla trafala og útrýma stórhættulegum beygjum, blindhæðum og fjórum einbreiðum brúm.

 Skipulagsstofnun leggst gegn þeirri vegagerð, sem boðar illt eitt varðandi vegagerð að öðru leyti á Vestfjarðavegi 60. Því eins og menn muna er krafa heimamanna sú að leiðin liggi um láglendið. Slíkt kallar á þveranir fjarða. Álit Skipulagsstofnunar gefur til kynna að stofnunin leggist þvert gegn öllu slíku.

Sama máli gegnir um afstöðu stofnunarinnar til vegalagningar um Litlanes á þeirri leið sem  nú er tilbúið til útboðs. Skipulagsstofnun er í raun að leggja til vegagerð sem kallar á leið sem er óöruggari og alls ekki í samræmi við þær kröfur sem gerðar eru til nútíma vegaframkvæmda. Er það með ólíkindum hvernig allar hugmyndir um vegagerð á Vestfjarðavegi 60 eru meðhöndlaðar.

Það er því ekki að undra þó heimamenn séu gáttaðir á svona sjónarmiðum, núna þegar 21. öldin hefur hafið innreið sína fyrir áratug. Tillögur af þessu tagi eiga að heyra til fortíðinni, en ekki nútíðinni og eru alls ekki í samræmi við þá framtíð sem íbúar Vestfjarða gera kröfur til þegar að vegamálum kemur.

 

Hafa menn gleymt leynipukrinu í heilbrigðismálunum?

 

Það hefur gleymst í öllu fárinu í kring um Jón Bjarnason sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra að það er aldeilis ekki nýtt í þessu stjórnarsamstarfi að ráðherrar haldið málum þétt upp að sér og vinni þau í einrúmi.  Leyndarhyggja hefur verið aðalsmerki ríkisstjórnarinnar eins og allir vita og því hefði  mátt ætla að forysta hennar hefði átt að hlaða Jón Bjarnason lofi fyrir að bera ekki verk sín á torg.

Nú rifjast til dæmis upp hvernig staðið var að tillögum þáverandi heilbrigðisráðherra Álfheiðar Ingadóttur um sparnað í heilbrigðiskerfinu.

 Þeim tillögum var skellt fram kl. 16 þann 1. október í fyrra. Það gerðist einfaldlega þegar fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2011 var dreift á Alþingi. Þetta var vitaskuld gert án samráðs  við forsvarsmenn heilbrigðisstofnananna sem við áttu að búa. Að sjálfsögðu var ekki reynt að ná neinni samstöðu um  málið á hinum pólitíska vettvangi  með samráði við stjórnarandstöðuna. Enginn bjóst svo sem við því.

En hitt var athyglisverðara að ekki var dagurinn liðinn frá því  að málið var lagt á borð þingmanna í fjárlagafrumvarpinu að stjórnarliðar fóru að afneita þessum tillögum. Og áður er en vika var liðinn höfðu þeir gert það í hrönnum. Þá lýsti ég því yfir að ljóst væri að málið væri tapað fyrir ríkisstjórninni. Svo margir stjórnarliðar höfðu lýst andstöðu sinni við málið að ljóst mátti teljast að það hefði ekki  þingmeirihluta.

 Þegar ég spurði á Alþingi hvort þingmenn stjórnarliðsins hefðu samþykkt þetta mál í þinglokkum sínum í meðvitundarleysi, reiddust þeir. Sögðu  málið aldrei hafa verið kynnt þeim, heldur bara skellt fram í fjárlagafrumvarpinu.

Eftirleikinn þekkja allir. Guðbjartur Hannesson var í millitíðinni orðinn nýr velferðarráðherra. Hann hafði tekið við nokkru eftir að málið var komið inn í frumvarpið, þó ekki hefði það  enn komið til dreifingar þingskjalsins. Hann, sem þó hafði verið  formaður fjárlaganefndar, kvaðst ekkert hafa verið upplýstur , þrátt fyrir það. Ekki frekar en aðrir þingmenn.

 Það var kannski orðið of seint að krefjast afsagnar Álfheiðar Ingadóttur úr stóli ráðherra. Það var búið að skáka henni til hliðar. Ekki vegna embættisverkanna, heldur til þess að skapa rými fyrir Ögmund Jónasson að nýju í ríkisstjórninni, eins og menn muna.  Svo hefði líka verið ósanngjarnt að láta hana eina axla ábyrgð. Sú ábyrgð hvíldi líka á herðum annarra ráðherra. Svo sem Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra og Steingríms J Sigfússonar, sem einnig tóku þátt í leynipukrinu með Álfheiði Ingadóttur.

Það er því athyglisvert að þessi mannskapur skuli nú fara fram með kröfu um að Jón Bjarnason víki úr stóli ráðherra, af því að hann hafi ekki haldið mannskapnum nógu upplýstum í stjórnarflokkunum. Jón Bjarnason ástundaði einfaldlega vinnubrögð, sem greinilega eru alsiða í þessu stjórnarsamstarfi,  í stórum sem smærri málum.

Ps.

 Og svo má ekki gleyma Ögmundi og málinu í kring um Kínverjann Huang Nupo og Grímsstaði, sem hér má lesa um.

Ætla þau þá að reka Ögmund líka?

 

Árásirnar á Jón Bjarnason sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra eiga sér bara eina rót. Andstöðu ráðherrans við ESB. Það hefur Samfylkingin ekki þolað og hefur nú ákveðið að stund hefnarinnar væri runnin upp. Þetta hefur lengi staðið til, en ekki hefur verið talin nægjanlega góð staða til þess að láta höggið ríða. Nú töldu þeir sig finna tylliástæðu og þá er ekki hikað lengur.

 Innan VG eru miklar væringjar og flokkurinn klofinn ofan í rót. Menn tala óhikað um þingflokk Steingríms J. og þingflokk Ögmundar og félaga. Þar eru styrkleikahlutföllin 9 þingmenn á móti 3. Það blasti auðvitað við að ekki var hægt að reka Jón Bjarnason úr ráðherrastóli vegna andstöðu hans við ESB ferlið. Afstaða hans var í samræmi við hina formlegu afstöðu flokksins í málinu. Flokkurinn hefði því ekki þolað það að honum yrði bolað frá fyrir þær „sakir“ að standa á meiningu flokksins í máli sem forystan hefur virt að vettugi, eins og allir vita.

Uppákoman í sjávarútvegsmálunum um helgina var því eins og himnasending. Þar töldu menn sig finna hillu til að tylla sér á, í því skyni að skapa sér sóknarfæri gegn sitjandi sjávarútvegs - og landbúnaðarráðherra.

Fyrst var búin til aðferð við að niðurlægja sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra. Veigamesta verkefni ráðuneytis hans, fiskveiðistjórnarmálið var tekið af honum og sett í hendur velferðarráðherra og menntamálaráðherra. Þó stjórnskipunarlegt forræði sé hjá sjávarútvegsráðherra er hið eiginlega vald á þessu máli komið í hendur Guðbjarts Hannessonar og Katrínar Jakobsdóttur. Aðkoma Jóns Bjarnasonar á síðan að vera að bera í þau gögn, pappíra og talnafróðleik sem við á og þau óska eftir. Enda eru þau verkstjórarnir, eins og Steingrímur J. Sigfússon formaður VG orðaði það svo smekklega á Alþingi í gær.

Katrín og Guðbjartur eru sem sé húsbændurnir og Jón Bjarnason er í hlutverki hjúanna á þessu mikla höfuðbóli

Þetta heitir að strá salti í sárin og það leyndi sér ekki að ekkert verður til sparað í þeim saltburði. Allt hefur þetta þann tilgang að veikja stöðu sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra.

Honum er nú borið á brýn að hafa ekki haft nægjanlegt samráð við ríkisstjórnina við undirbúning fiskveiðistjórnarfrumvarpsins sem hann vildi leggja fram. En er þetta trúverðugt? Var þetta ekki sagt um Ögmund Jónasson innanríkisráðherra í máli Kínverjans Huang Nubo? Ekki var Ögmundur rekinn. Á hann kannski að verða næstur í röðinni?

Það blasir við hverjum manni að þetta fiskveiðistjórnarmál er bara ómerkilegt yfirvarp. Tilraun til spuna og blekkinga til þessað koma á höggi á Jón Bjarnason. Ástæðan er önnur. Hún heitir umsóknin um ESB aðild, sem fyrst og síðast vakir yfir og allt um kring í öllu því sem knýr Samfylkinguna áfram í þessu stjórnarsamstarfi.

Um þessi mál fjallaði ég í ræðu á Alþingi í dag, sjá hér og einnig hér

Einnig ræddi ég þessi mál í Ríkisútvarpinu í morgun, sjá hér.

 

Sólarhringar hinna löngu hnífa

 

Þetta eru sólarhringar hinna löngu hnífa. Einu vandræðamáli ríkisstjórnarinnar er ekki  einu sinni lokið þegar það næsta tekur athyglina í umræðunni. Í góðsemi vegur hver annan á stjórnarheimilinu. Og eitt er alla vega ljóst. Ríkisstjórn sem er þannig er komið fyrir á ekki marga góða daga framundan. Þó hún skrölti eitthvað áfram er öllum ljóst að hún er ekki á vetur setjandi. Hún er ekki lengur í neinum færum til þess að takast á við verkefni næstu daga, hvað þá til nokkurrar frambúðar.

Trúnaðartraustið, sem er forsenda alls samstarfs í stjórnmálum, er endanlega fokið út í veður og vind. Einhvers konar uppgjör hlýtur að blasa við. Yfirlýsingar Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra í garð samráðherra síns í sjávarútvegs og landbúnaðarráðuneytinu eru svo afdráttarlausar, að hún á trúverðugleika sinn undir því að láta til skarar skríða. Þegar er búið að senda hermenn á vettvang sem krefjast þess að blóð renni.

Það sem athygli vekur er síðan að innan VG tala menn opinskátt um veika stöðu eins ráðherra flokksins, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherrans. Úr þeirri átt virðist sem ráðherrann eigi ekki von á miklum stuðningi.

Þetta hlýtur að draga á eftir sér dilk. Staða ríkisstjórnarinnar með eins manns meirihluta er þannig að örðugt hlýtur það að teljast að skorinn sé upp herör gegn ráðherra, nema að það hafi miklar afleiðingar í för með sér.

Það vakti til dæmis mikla athygli á opnum fundum atvinnuveganefnda Alþingis á dögunum með iðnaðarráðherra og sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra, að báðir staðfestu að ekki væri lengur unnið að sameiningu ráðuneytanna. Öllum var ljóst að þetta stafaði af því að slík áform myndu granda ríkisstjórnarmeirihlutanum.

Nú er hins vegar komin upp bersýnilega ný staða. Hinir löngu hnífar sem dregnir hafa verið upp úr slíðrunum í kolefnaskattamálinu, deilunum um Vaðlaheiðargöngin, ágreiningnum um sölu Grímsstaða, átökunum um niðurskurðinn i velferðarmálunum og nú síðast í sjávarútvegsmálunum Þessi miklu deilumál hafa hlaðið upp heilu fjöllunum af tortryggni og gagnkvæmu vantrausti. Ekki bara á milli stjórnarflokkanna heldur einnig innan þeirra.

Og alvarlegast er auðvitað að ríkisstjórnin er ekki starfhæf. Hún er eins og slytti, vanbúin til allra verka og gjörsamlega útkeyrð. Hún er eins og stundum er sagt; lifandi lík.