Þeir fengu að minnsta kosti ekki hagfræðiverðlaunin

 

Það hefur réttilega sætt undrun að Evrópusambandið fékk friðarverðlaun Nóbels í ár. Sem rifjar auðvitað upp fræg orð Henry Kissinger fyrrum utanríkisráðherra Bandaríkjanna, þegar hann spurði. „Evrópa? Gefið mér upp nafn og símanúmer“,  – og átti við að erfitt væri að finna þann sem væri í forsvari fyrir þá miklu álfu.

Alfred Nobel. Nóbelnefndinni er ekki alls varnað. Hún gekk alla vega ekki svo langt að afhenda Evrópusambandinu hagfræðiverðlaunin fyrir þetta ár. Það hefði þó verið dálítill húmor í því, þó sannarlega hefði sá húmor verið grár.

Rétt er að hin upphaflega hugsjón Kola og stálbandalagsins, forvera ESB, var ekki síst að stuðla að friði í heimsálfunni. Með því að minnka viðskiptahindranir og efla sem frjálsust viðskipti á milli landa væri hægt að draga úr tilefnum til átaka. Og sannarlega er mikið til í því. Það er rétt að ESB fái að njóta þess sem sambandinu ber, en við öllum blasir þó að það er ekki síst vegna öflugs varnarbandalags vestrænna þjóða, NATO, sem friðsamlegra hefur verið um að litast í Evrópu en áður. Og eins og bent var á í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins í dag hefur Evrópusambandið lítið lagt til málanna til þess að stilla til friðar þar sem ófriður hefur brotist út í Evrópu, svo sem á Balkanskaganum. Þar voru það NATO ríkin og Bandaríkin sem lögðu sitt af mörkunum.

En Nóbelnefndinni er ekki alls varnað. Hún gekk alla vega ekki svo langt að afhenda Evrópusambandinu hagfræðiverðlaunin fyrir þetta ár. Það hefði þó verið dálítill húmor í því, þó sannarlega hefði sá húmor verið grár.

Evrópusambandið er nefnilega helsti dragbíturinn á efnahagsbatann í heiminum, eins og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, AGS, hefur bent á. Þrátt fyrir endalausar slímusetur á fundum, gerist fátt nema það að skuldir álfunnar aukast, hagvöxtur lætur ekki á sér kræla  og nú berast fréttir um að helsta vandræðabarnið, Grikkland, þurfi lengri aðlögun til þess að ná sér út úr vandræðum sínum.

Það verður æ átakanlegra að hlusta á fulltrúa VG mjálma um andstöðu sína við ESB, en þora sig þó hvergi að hræra af ótta við að Jóhanna Sigurðardóttir og Össur Skarphéðinsson byrsti sig

En hér uppi á Íslandi situr hins vegar ríkisstjórn sem er alveg ónæm fyrir þessu. Þar á bæ stritast menn enn við að koma Íslandi inn í þetta sæluríki, til þess að geta  hampað verðlaunabikar Nóbelsnefndarinnar í friðarmálum, með öðrum aðildarríkjum. Ekki skilur í neinu á milli stjórnarflokkanna, Samfylkingar og VG, í málinu. Því verður það æ átakanlegra að hlusta á fulltrúa VG mjálma um andstöðu sína við ESB, en þora sig þó hvergi að hreyfa, af ótta við að Jóhanna Sigurðardóttir og Össur Skarphéðinsson byrsti sig.

Ný tegund af loforðum sem hægt er að svíkja

 

Ríkisstjórnin hefur verið gríðarlega afkastamikil þegar komið hefur að því að brjóta samninga og svíkja gefin loforð. Svona á milli þess sem ráðherrarnir eru að brjóta jafnréttislögin.

Einu sinni töldu þeir sem áttu í samskiptum við ríkisstjórnina að orð ættu að standa. Þetta héldu til dæmis aðilar vinnumarkaðarins  af því að þeir áttu því að venjast í samstarfi við ríkisstjórnin í gegn um áratugina.

Munnleg loforð eru svkin, skrifleg líka. Ríkisstjórnin er að verða uppiskroppa með aðferðir við loforð sem hún ætlar að svíkja

En þessi ríkisstjórn hefur tekið upp nýja hætti. Og fljótlega áttuðu menn sig á því að það þýddi ekki að treysta orðum ráðherranna. Jafnvel þó þau væru sögð í margra viðurvist.

Eftir það var farið að heimta skrifleg loforð. Og það stóð ekki á þeim. Stöðugleikasáttmálinn frægi er gott dæmi um það. Fulltrúar atvinnulífsins og verkalýðshreyfingarinnar rituðu nöfnin sín ásamt forystumönnum ríkisstjórnarinnar. En sjá. Það dugði ekki til. Ríkisstjórnin sveik það.

Alveg eins og annað sem líka var skrifað á blað. Yfirlýsingin sem fylgdi síðustu kjarasamningunum. Niðurstaða sáttanefndarinnar í sjávarútvegsmálunum. Vinna starfshóps sem ríkisstjórnin bað um að ynni að sjávarútvegsmálum í sumar. Allt var svikið, þó rétt sé að halda því til haga ríkisstjórnin hefur ekki haft tóm til þess ennþá að svíkja samkomulagið í sjávarúvegsmálunum frá því í sumar. En það sem við vitum þó er að ráðherrar hafa hoft góð orð um að svíkja það líka, eins og við höfum séð í fjölmiðlum.

Munnleg loforð eru sem sagt svikin og einnig hin skriflegu. Ríkisstjórnin er þess vegna að verða uppiskroppa með aðferðir við loforð sem hún ætlar að svíkja.

En þetta horfir allt til bóta. Nú er nefnilega farið að tala um nýja tegund af loforðum. Svo kallað "þegjandi samkomulag", sem Álfheiður Ingadóttir formaður þingflokks VG sagði frá á Alþingi í gær.

Enginn kannast að vísu við neitt slíkt. Enginn veit hvernig svona þegjandi samkomulag er gert. Kemur fólk saman, þegir og kinkar svo kolli? Eða hvernig gefa menn slík loforð og fyrirheit og samninga?

En ríkisstjórnin er þá búin að uppgötva nýja tegund af loforðum sem hún getur þá farið að svíkja. Henni leggst alltaf eitthvað nýtt til.

 

Heitt fótabað og kaldir fætur

Það var mikið um dýrðir þegar ferðaþjónustan og stjórnvöld tóku saman höndum í kjölfar eldgosanna á Suðurlandi, til þess að snúa vörn í sókn og blásið var til markaðsátaks í ferðamálum á Íslandi. Forsetinn bauð upp á kleinur á Bessastöðum og ráðherra ferðamála bauð erlendum ferðamönnum að setjast með sér í heitt fótabað.

Þessa mynd tók Golli fyrir Morgunblaðið af fótabaðinu fræga. En nú er öldi önnur.

En nú er öldin önnur. Í stað hins heita fótabaðs, sem ráðherann bauð upp á er ferðaþjónustan komin með kalda fætur vegna aðgerða ríkisstjórnarinnar. Fjórföldun virðisaukaskatts á gistingu og afnám ívilnana fyrir bílaleigur hefur framkallað hroll í ferðaþjónustunni og góð sambúð við stjórnvöld hefur nú breyst í hörð átök og það að vonum.

Það er ljóst að hugmyndir ríkisstjórnarflokkanna ganga þvert á þau helstu markmið sem við höfum sett okkur í ferðamálum.

Í fyrsta lagi þá höfum við kappkostað að fá hingað til lands fleiri ferðamenn. Það hefur gengið vel. Og á síðustu árum hefur ferðaþjónustan vaxið hratt og vel og er orðin ein helsta burðarstoðin undir útflutningstekjum okkar. Störfum hefur fjölgað hratt í greininni og er ein fárra dæma um atvinnugrein í landinu þar sem það hefur gerst.

Athuganir þær sem ríkisstjórnin hefur látið gera ríma við athuganir ferðaþjónustunnar. Aðgerðir ráðamanna munu leiða til þess að það mun hægja á vexti í greininni, atvinnusköpunin verður minni, afkoman verri og fjárfesting þar með minnka.

Í annan stað hefur verið að því stefnt að lengja ferðamannatímann. Boðaðar aðgerðir munu vinna gegn því.

Í þriðja lagi hefur verið til þess ríkur vilji að dreifa betur ferðamannastraumnum og stuðla að vexti ferðaþjónustunnar á landsbyggðinni. Aðgerðir ríkisstjórnarinnar hamla gegn því. Annars vegar vegna þess að ferðaþjónustan á landsbyggðinni býr við styttri starfstíma og lakari nýtingu, sem gerir fyrirtækin  þar mjög viðkvæm fyrir svona stórkarlalegum skattabreytingum.

En einnig vegna þess að um 40% erlendra ferðamanna ferðast um á bílaleigubílum og boðaðar breytingar gagnvart þessari atvinnugrein munu leiða til þess að ferðamenn fara síður í lengri ferðir. Bílaleigurnar munu nefnilega reyna með breyttum gjaldskrám, að stuðla að minni keyrslu bílanna, til þess að nýta hvern bíl lengur. Það veldur því að ferðamenn munu fremur skottast um höfuðborgarsvæðið og næsta nágrenni og hætta sér síður í lengri ferðalög.

Ferðaþjónustan hefur sannarlega vaxið, en afkoman er ekkert til að hrópa húrra fyrir. Reksturinn skilar bara um 6% upp í fjármagnsliði, sem er of lítið. 17% hækkun ofan á gistingu verða menn að velta út í verðlagið. Bílaleigurnar segjast þurfa að hækka sín verð um 27%. Þetta mun hafa í för með sér alvarlegar afleiðingar og valda öllum – þar með talið ríkissjóði -  stórtjóni að minnsta kosti til lengri tíma litið.

PS

Það sýnir svo hvað örlögin er gráglettin að það er sami einstaklingur, Katrín Júlíusdóttir, sem bauð með sér gestum í heitt fótabað forðum og ber nú ábyrgð á fjárlagagerð þar sem gert er ráð fyrir að vegið sé að ferðaþjónustunni í landinu.

 

Látum þetta ekki yfir okkur ganga

 

Sannleikurinn er sá að umræðan um atkvæðavægið er á miklum villigötum. Þegar menn velta fyrir sér kosningafyrirkomulagi í öðrum löndum hafa menn í huga marga þætti. Ekki bara spurninguna um atkvæðavægið.

Fyrir nokkrum árum lét breska þingið fara fram ítarlega úttekt á þessum málum, vegna deilna sem þar í landi hafa verið um þessi mál. Í Bretlandi eru einmenningskjördæmi  sem leiðir til þess að ekki er nákvæm fylgni á milli heildaratkvæðamagns flokkanna og þingmannafjölda þeirra. Þannig er þetta vitaskuld víðar þar sem einmenningskjördæmi eru.

Hafna ber 5. spurningunni í þjóðaratkvæðagreiðslunni/ skoðanakönnuninni. Því verði hún samþykkt og rati þetta ákvæði inn í nýja stjórnarskrá, mun það hafa mjög neikvæðar afleiðingar í för með sér fyrir landsbyggðina.

Í þessari úttekt breska þingsins var bent á að nokkra þætti bæri að leggja til grundvallar þegar rætt væri um kosningafyrirkomulag. Nefna má í þessu sambandi þrennt:

1. Vægi atkvæða

2. Hvernig hægt sé að tryggja sem best samband þingmanns og kjósanda.

3. Hvort kosningakerfið sé líklegt til þess að stuðla að myndun meirihlutastjórnar.

Samband þingmanna og kjósenda

Í stórum kjördæmum, svo ekki sé nú talað um þar sem landið er eitt kjördæmi, skerðist möguleikinn á virku sambandi þingmanns og kjósanda. Nútíma tölvutækni, tölvupóstar og slík fjarskipti koma ekki í stað hins milliliðalausa sambands sem er svo mikilvægt í lýðræðisþjóðfélagi.

Erfiðara með myndun ríkisstjórna

Þar sem landið er eitt kjördæmi og án þröskuldar sem menn þurfi að komast yfir til þess að fá menn á þing, verða hinir pólitísku kostir mjög óskýrir. Fjöldi stjórnmálaflokka verður til og erfitt verður um myndun ríkisstjórna. Um þetta eru mörg dæmi frá öðrum löndum.

 

Landsbyggðarfólk láti ekki þetta yfir sig ganga

Þess vegna er svo mikilvægt að landsbyggðarfólk sem hyggst kjósa í þjóðaratkvæðagreiðslunni ( sem nær væri þó að kalla skoðanakönnun) láti í sér heyra um þetta atriði. Hafna ber 5. spurningunni í þjóðaratkvæðagreiðslunni/ skoðanakönnuninni. Því verði hún samþykkt og rati þetta ákvæði inn í nýja stjórnarskrá, mun það hafa mjög neikvæðar afleiðingar í för með sér fyrir landsbyggðina.

 

Hvað er verið að selja?

Í fjárlagafrumvarpinu eru kynnt áform um að selja hlut ríkisins í bönkum og sparisjóðum. Það er í sjálfu sér ekki nýtt. Svipuð áform voru í fjárlögum þessa árs, en ekkert varð úr. En til þess að árétta ásetning sinn hefur ríkisstjórnin lagt fram sérstakt frumvarp um sölu hlut ríkisins í fjármálastofnunum.

Ekki hefur verið upplýst hverjir verði væntanlega stærstu hluthafar bankanna, þó talið sé að stórir vogunarsjóðir séu í þeim hópi

Þessi mál voru rædd í síðustu viku. Í sjálfu sér má fagna því undir venjulegum kringumstæðum að ríkið vilji losa um eignarhluti sína í fjármálafyrirtækjum. Á mæltu máli heitir það einkavæðing og hefur oft verið sproksett í tímans rás. En jafnvel hin forstokkaða vinstri stjórn vill nú einkavæða. Í þessu tilviki fjármálafyrirtækin.

En þessi einkavæðing er auðvitað mjög sérstök. Eins og menn vita ákvað ríkisstjórnin að rétt væri að haga endurreisn bankakerfisins hér á landi þannig að kröfuhafar eignist bankana. En hverjir eiga þá bankana í dag? Það virðist enginn vita.

Ég marg gekk eftir því við fjármálaráðherrann, Oddnýju G. Harðardóttur, í umræðunni á Alþingi. Engin svör fengust. Því verður ekki trúað að ekki sé vitað um það í fjármálaráðuneytinu í grófum dráttum að minnsta kosti hverjir séu aðal kröfuhafarnir og því væntanlegir helstu eigendur. Ef það er ekki á vitorði fjármáráðuneytisins er það auðvitað reginhneyksli. Og sé vitneskjan fyrir hendi er það einnig reginhneyksli að ráðherrann upplýsi það ekki þegar eftir því er leitað á Alþingi.

En þetta er svo sem dæmigert. Ég leitaði eftir þessum upplýsingum á árinu 2009. Marg oft þurfti ég að ganga eftir þessu og það var ekki fyrr en rétt áður en Gylfi Magnússon þáverandi viðskiptaráðherra yfirgaf ráðuneyti sitt að upplýsingarnar bárust.

Nú er þá staðan þessi:

Ekki hefur verið upplýst hverjir verði væntanlega stærstu hluthafar bankanna, þó talið sé að stórir vogunarsjóðir séu í þeim hópi.  Enginn veit hvað þeir hafa hugsað sér um framtíð bankanna sem þeir munu formlega eignast að loknum nauðasamningum á næsta ári. Samt er ætlunin að selja eignarhlut ríkisins.

Setjum okkur í spor þeirra sem ætla að kaupa. Vilja þeir ekki fá svör við þessum spurningum? Vilja þeir ekki að minnsta kosti fá að vita hvað þeir séu í rauninni að kaupa?  Mun það því ekki hafa áhrif á söluverðmæti bréfanna?

Þessu hefðu stjórnvöld átt að gera grein fyrir, áður en kynnt voru áform um sölu hlutafjár ríkisins í fjármálastofnunum. En það er svo sem eins og annað. Hlutirnir eru aldrei hugsaðir til enda. Bara vaðið af stað og síðan reynt að klóra í bakkann.

 

Svíkur samninga og brýtur lög

Stöðugt bætist  á afrekalista ríkisstjórnarinnar.  Varla hafði hljóðnað umræðan um lagabrot forsætisráðherra og innanríkisráðherra á sviði jafnréttismála, en svik hennar á eigin samningum komu í ljós.  Ráðherrarnir birtust forhertir í lagabrotum sínum. Og síðan sér hver maður að ríkisstjórninni er alveg slétt sama þó hún svíkist aftan að viðsemjendum sínum.

Ráðherrar brjóta lög, eins og ekkert sé og rífa svo kjaft á eftir

Það er auðvitað grafalvarlegt að búa við ríkisstjórn sem hikar ekki við að svíkja fyrirheit og og setur undirritaða samninga sem hún gerir í tætarann. Okkur er vitaskuld ljóst að ekkert siðmenntað ríki stendur undir nafni nema að þar ríki traust. – Traust á milli manna og ekki síður á milli hópa í samfélaginu.

Þegar traust á milli atvinnulífs og verkalýðshreyfingar annars vegar og ríkisstjórnar hins vegar, er farið veg allrar veraldar er samfélagið í vanda. Og það alveg sérstaklega við svo háskalegar aðstæður eins og þær sem við búum við. Þá ríður einmitt á að góður trúnaður milli ríkisstjórnar hverju sinni og annarra valdastofnana.

 Ríkisstjórnin rauf í tvígang samkomulag í tengslum við heildarkjarasamninga 

Jafnvel þó efnislegur ágreiningur sé til staðar útilokar það ekki að traust sé fyrir hendi.

En því er ekki að heilsa hér á landi. Ríkisstjórn sem virðir ekki einu sinni sína eigin samninga og fyrirheit er auðvitað öllu trausti rúin. Hún sveik í tvígang samkomulag í tengslum við heildarkjarsamninga. Hún sveik líka samkomulag sem hún sjálf stóð að í fiskveiðistjórnarmálum. Og nú verður ekki annað séð en að hún sé búa sig undir fleiri svik, meiri brigð.

Það getur engin átt samskipti við svona fólk, sem einn daginn brýtur lög og rífur síðan kjaft á eftir. Svíkur svo samninga næsta dag  og hefur í hótunum við þá sem undan slíkum svikum kvarta. Þegar svona er komið sögu, þá þjónar engum tilgangi að ræða saman og leiða fram niðurstöðu. Það er aldrei hægt að treysta því að annar samningsaðilinn, ríkisstjórnin, virði niðurstöðuna.

Óheiðarleiki og ómerkilegheit af hálfu ríkisstjórnarinnar er að verða svo yfirgengilegur að engu tali tekur. Þar slær hún dag hvern eigin met og því miður virðist ekkert lát ætla að verða á þessu.

 

Er veiðigjaldaklúðrið afrek?

Jón Steinsson hagfræðingur skrifaði mikla lofgerðarrullu í Fréttablaðið um ríkisstjórnina núna um daginn. Þar á meðal hlóð hann stjórnina miklu lofi fyrir það að hafa fengið veiðigjaldafrumvarp sitt samþykkt sem lög frá Alþingi. Þessari grein hans svaraði ég  11. september sem finna má hér undir dálkinum Greinar / ræður.

Í greininni segir meðal annars:

Álagning auðlindagjalda er vandmeðfarið verkefni. Bent hefur verið á að slíkt fyrirkomulag sé nær óþekkt í sjávarútvegi í heiminum og finnist hvergi á byggðu bóli í því formi sem tíðkast hér á landi

"Hugmyndin um auðlindagjald í sjávarútvegi var lengi afar umdeild. Lengst af var örðugt að koma auga á forsendur slíkrar gjaldtöku á greinina, í ljósi afkomu hennar. Um þetta vorum við núverandi atvinnuvegaráðherra, Steingrímur J. Sigfússon sammála, eins og kom meðal annars fram í orðaskiptum okkar á Alþingi á sl. vori. Með bættu skipulagi veiða, sameiningu aflaheimilda, minni sóknartengdum kostnaði og almennri hagræðingu í sjávarútvegi, má hins vegar segja að forsendur umræðunnar hafi breyst. Það var meðal annars í því ljósi sem fyrir um einum áratug varð býsna víðtækt samkomulag um álagningu veiðigjalds í sjávarútvegi, samfara áformum um slíka gjaldtöku af annarri auðlindanýtingu í landinu. Þetta gerðist í valdatíð ríkisstjórnar Davíðs Oddssonar í samstarfi við Framsóknarflokkinn.

Skothent klúður

Allir sem til þekkja vita að álagning auðlindagjalda er vandmeðfarið verkefni. Bent hefur verið á að slíkt fyrirkomulag sé nær óþekkt í sjávarútvegi í heiminum og finnist hvergi á byggðu bóli í því formi sem nú tíðkast hér á landi. Ríkisstjórn sem hefði viljað nálgast slíkt verkefni af metnaði, hefði því vitaskuld  leitað til okkar færustu sérfræðinga á sviði auðlindahagfræði, en við erum svo heppin að eiga slíkum mönnum á að skipa.

Það var ekki gert. Engra slíkra ráða var leitað, heldur vaðið í málið, af fullkomnu kunnáttuleysi og því offorsi, sem hefur einkennt vinnubrögð núverandi ríkisstjórnar í stórum sem smáum málum.

Afraksturinn varð eins og allir vita; skothent klúður sem fáir hafa treyst sér til þess að bera blak af. Hvað þá lofsyngja eins og Jón Steinsson gerir fyrirvaralaust í grein sinni."

 

Steingrímur kominn á hnjáskeljarnar

 

 

Stóru tíðindin í stjórnmálaumræðu gærkveldins á Alþingi felast í hinni fullkomnu uppgjöf Steingríms J. Sigfússonar formanns Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs. Ákall formannsins um að stjórnmálaflokkarnir á Alþingi sameinist á næsta kjörtímabili gegn Sjálfstæðisflokknum er mat hans á því að núverandi ríkisstjórn missi meirihluta sinn við næstu alþingiskosningar og að ekki verði mynduð hér meirihlutastjórn án Sjálfstæðisflokksins, nema með fulltingi allra hinna stjórnmálaflokkanna.

Ekki er óalgengt að formaður VG og forsætisráðherra birtist  tvisvar til þrisvar í sama fréttatíma RÚV. En það er eins og þjóðin verði æ fráhverfari ríkisstjórninni eftir því sem síbylja stjórnarliða eykst.

Það er örugglega rétt og raunsætt mat formanns VG að ríkisstjórnin hljóti makleg málagjöld í kosningunum. Enda kvarta hann og aðrir talsmenn ríkisstjórnarinnar  sáran, daga langa yfir því að þjóðin sé ekki nægjanlega auðsveip og meðtækileg fyrir áróðri og orðagjálfri stjórnarliða.

Vantar þó ekkert upp á að talsmenn ríkisstjórnarinnar fái tækifæri til þess að flytja boðskap sinn. Ekki er til dæmis óalgengt að formaður VG eða forsætisráðherra birtist í tveimur til þremur fréttum, í sama fréttatíma Ríkisútvarpsins; sem æ fleiri eru einhverra hluta vegna farnir að kalla ríkisstjórnarútvarpið, hvað svo sem veldur því.

En það er eins og að þjóðin verði æ fráhverfari ríkisstjórninni eftir því sem síbylja stjórnarliða vex. Kannski að það verði þrautalending þeirra að segja sem fæst, í von um að heimta aftur sinn pólitíska styrk.

Það er andspænis þessum veruleika sem Steingrímur J. Sigfússon stendur, þegar hann leggst á hnéskeljarnar og flytur bónorð sitt og ákall um framlengingu ríkisstjórnarinnar, með tilstyrk allra annarra stjórnmálaflokka en Sjálfstæðisflokksins.

Þessi uppgjafarstuna úr Stjórnarráðinu núna er athyglisverð. Ekki síst þetta augljósa ákall til Framsóknarflokksins um að koma nú til skjalanna, rétt eins og veturinn 2009 og veita ásamt öðrum ríkisstjórninni framhaldslíf, bak kosningum. Bjarta framtíð og Hreyfinguna geta stjórnarliðarnir hvort sem er alltaf reitt sig á. Þeir hafa eins og dæmin hafa sannað, alltaf komið til skjalanna þegar mikið liggur við. Í ríkisstjórninni eru þeir flokkarnar fyrir löngu orðnir gefin stærð, sem eru til dæmis meðfærilegri en gerist og gengur með einstaka stjórnarliða, líkt og flestir hafa séð.

Nú er komið nóg

 

Makríldeilan harðnaði til mikilla muna í dag, þegar Evrópuþingið, samþykkti í dag það sem kallað er -  tillögur um að Evrópusambandinu verði heimilað að grípa til refsiaðgerða gegn ríkjum utan sambandsins sem það telur stunda ósjálfbærar fiskveiðar.

Makríldeilan fór á nýtt og harðara stig í dag með samþykkt Evrópuþingsins

Á mannamáli þýðir þetta að ESB er að gera sig klárt til þess að beita okkur efnahagsþvingunum. Þetta er tilraun til þessa að brjóta okkur og Færeyinga á bak aftur og freista þess að kúga okkur til niðurstöðu, sem ESB þóknast í hinni alvarlegu makríldeilu.

Það blasir hins vegar við að afleiðingarnar verða þær að deilan harðnar og erfiðara verður en fyrr að skapa það andrúmsloft sem þarf að vera til staðar svo samningar takist.

Jafnframt er ljóst að þessi samþykkt ein og sér, hlýtur að setja ESB viðræðurnar í nýtt ljós. Í sjálfu sér átti hótunin ein um að beita okkur refsiaðgerðum , strax í upphafi að nægja til þess að við hættum viðræðum við ESB. Það gerði ríkisstjórnin ekki og jók þar með sjálfstraust ESB til þess að taka næsta skref, sem var að skapa sér grundvöll til þess að geta fylgt eftir hótunum sínum.

Það er í rauninni ótrúlegt að við búum við ríkisstjórn sem hafi geð í sér til þess að standa í  samningaviðræðum um aðild að því Evrópusambandi sem nákvæmlega á sama tíma leggur grunn að því að kúga okkur með efnahagslegum þvingunum á borð við þær sem Evrópuþingið vopnaði sig með í dag.

Þetta lýsir geðleysi, en um leið eindregnum ásetningi beggja ríkisstjórnarflokkanna, VG og Samfylkingu til þess að halda áfram þessum viðræðum hvað sem á dynur.

 Þetta lýsir geðleysi en um leið eindregnum ásetningi beggja ríkisstjórarflokkanna VG og Samfylkingu til þess að halda ESB viðræðunum áfam út í hið óendanlega.

Þegar formaður VG segir í sjónvarpsfréttum Stöðvar 2 nú í kvöld að því aðeins að alvara verði gerð úr hótununum, kunni þær að hafa áhrif á samningsframvinduna, er vitaskuld alltof skammt gengið. Þetta er mikið veikleikamerki sem þarna er sýnt.Það þarf auðvitað ekki að orðlengja það, að ef til slíkra aðgerða kemur, er viðræðunum vitaskuld sjálfhætt.

Með samþykkt sinni í dag hefur ESB sett þetta mál á nýtt og mun alvarlegra stig. Nú liggur það fyrir, sem legið hefur í loftinu mánuðum saman, að hið mikla samband er tilbúið til þess að draga fram sínar stærstu kanónur, til þess að freista þess að beygja okkur. Þegar þar er komið sögu þá lýsir það ekki mikilli staðfestu af okkar hálfu, að láta sem ekkert sé, mæta með raðir sendinefnda út til Brussel, til viðræðna um að fá aðild að því sambandi, sem er tilbúið til þess að kúga okkur til hlýðni.

Er nú ekki nóg komið?

 

Líkkistunaglinn í launalöggjöf ríkisstjórnarinnar

 

Guðbjartur Hannesson velferðarráðherra rak síðasta nalgann í líkkistu launalöggjafar ríkisstjórnarinnar nú á dögunum. Þar með lauk endanlega þeirri lýðsskrumsstefnu sem ríkisstjórnin markaði og fólst í því að enginn skyldi vera með hærri dagvinnulaun en sem svaraði launum forsætisráðherra.

Guðbjartur Hannesson velferðarráðherra rak síðasta nalgann í líkkistu launalöggjafar ríkisstjórnarinnar

Umræðan um launamál forstjóra Landsspítalans ætti auðvitað ekki að lúta að persónu hans. Það er bæði ósanngjarnt og rangt. Hún ætti að snúast um þá stefnumótun sem ríkisstjórnin leiddi í lög á árinu 2009.

Þessi stefnumörkun lyktaði langar leiðir af lýðskrumi, eins og bent var á. Það var talið til vinsælda fallið að lýsa því yfir að lækka skyldi laun þeirra starfsmanna hjá ríkinu sem hærri dagvinnulaun hefðu en forsætisráðherrann. Sannleikurinn er hins vegar sá að þessi stefnumörkun hefur ekki gengið eftir, eins og að var stefnt og velferðarráðherrann staðfesti það í rauninni með því að búa til hjáleið framhjá lögunum og kalla launahækkanirnar einhverjum öðrum nöfnum.

Við sjálfstæðismenn vöruðum við þessari stefnumörkun í upphafi. Þó allir séu sammála um að hófs verði að gæta í launamálum og ríkið verði í þeim efnum sem öðrum að gæta aðhalds, var augljóst að lýðsskrumslöggjöf, eins og sú sem sett var árið 2009 var ekki líkleg til þess að endast, né vera eitthvað alvöru innlegg inn það verkefni.

Ég tók þetta mál fyrir á Alþingi 14. Júní árið 2010 og spurði þáverandi heilbrigðisráðherra, Álfheiði Ingadóttur um hvernig staðið yrði að því að lækka laun í heilbrigðisþjónustu. Tilefni fyrirspurnar minnar var af tvennum toga. Annars vegar vísaði ég í gögn sem fram komu á Alþingi og sýndu að 402 einstaklingar hjá ríkinu hefðu hærri laun en forsætisráðherra og af þeim væru um 90% í heilbrigðisþjónustunni, læknar, hjúkrunarfræðingar ofl. Það væri því ljóst að lagasetningin frá árinu áður hlyti að leiða til launalækkunar hjá hundruðum heilbrigðisstarfsmanna. Hins vegar vakti ég athygli á orðum ráðherrans um að lækka ætti laun heilbrigðisstarfsfólks.

Ráðherrann skóf ekki utan af því. Hún sagðist hafa gefið út fyrirmæli um að lækka hæstu launin í heilbrigðisþjónustunni. Þá lá það fyrir og náði vitaskuld ma til þeirra rúmlega 400 heilbrigðisstarfsmanna sem hefðu hærri laun en forsætisráðherrann.

Þegar Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra mælti fyrir frumvarpi sínu um að enginn skyldi hafa hærri dagvinnulaun en forsætisráðherra, þyrptust stjórnarliðar í ræðustólinn á Alþingi til þess að prísa þessa stefnumörkun. Þáverandi félagsmálaráðherra, Árni Páll Árnason gekk svo langt að segja að ekki ætti að kveða á um að viðmiðunin yrði dagvinnulaun, heldur að heildarlaun opinberra starfsmanna yrðu ekki umfram laun forsætisráðherra.

Þannig var ásetningurinn skýr og mæltist örugglega ekki illa fyrir alls staðar. Það var að minnsta kosti ljóst að þeir sem á málinu báru hina pólitísku ábyrgð töldu það til vinsælda fallið – fyrir sig að minnsta kosti.

En núna tveimur til þremur árum síðar er sagan öll. Blekkingarleiknum er lokið og tjaldið fallið.