Ríkisstjórn sem stöðugt vegur að hlut kvenna

 

Þvert ofan í það sem ráðamenn segja hefur hlutur kvenna versnað á þessu kjörtímabili. Ríkisstjórnin er lagin við alls konar táknmyndir þegar kemur að jafnréttismálunum. En afraksturinn er ekki í samræmi við þetta skraut og þessar umbúðir sem reynt er að vefja um þetta málefni.

Tökum þrjú dæmi.

Forsætisráðherrann braut jafnréttislögin  fyrst, skeytti ekkert um viðbrögð þess sem fyrir brotinu varð og hlaut svo dóm fyrir dómstólum.

1.       Ráðherrarnir eru að verða eins konar síbrotamenn þegar kemur að janfréttislögunum. Forsætisráðherrann braut þau fyrst, skeytti ekkert um viðbrögð þess sem fyrir brotinu varð og hlaut svo dóm fyrir dómstólum. Innanríkisráðherrann fylgdi síðan í kjölfarið. Hann braut jafnréttislögin og brást við með þeim hætti að flokksmenn hans og félagar úr ríkisstjórnarsamstarfinu láta að því liggja að best væri að hann víki.

 

2.       Þegar ríkisstjórnin hóf sínar illa hugsuðu og fráleitu árásir á heilbirgðisstofnanir á landsbyggðinni beindust þær einkanlega að konum sem störfuðu í þessum stofnunum. Þannig kemur fram í svari velferðrráðherra við fyrirspurn Gunnars Braga Sveinssonar að á landsbyggðinni megi ætla að starfsmönnum fækki um samtals 456 einstaklinga (312 stöðugildi), verði ekki breytingar á frumvarpinu í meðförum þingsins. Af þeim fjölda má gera ráð fyrir að 369 einstaklingar (253 stg.) séu konur.

 

Heilbrigðisstofnunin Sauðárkróki. Lang flestar uppsagnir á heilbrigðisstofnunum beindust gegn konum.

Þetta þýðir að meira en 80% þeirra sem uppsagnarbréfin fengu frá ríkisstjórninni hafi verið konur.

3.       Þá er þess að geta að launamunur kynjanna hefur aukist að nýju. Hann dróst saman alveg frá árinu 1998, en fer nú vaxandi, í tíð ríkisstjórnarinnar. Um þetta segir formaður BSRB, Elín Björg Jónsdóttir: „Við erum búin að funda með starfsfólki ráðherranna aftur og aftur og mánuðir og ár líða án þess að nokkuð gerist. Við erum orðin mjög grimm yfir því að allt sé að falla í sama farið aftur og við ætlum ekki að læra neitt af hruninu.“

4.      Enn birtist könnun og hún sýnir áframhaldandi launamun og viðbrögð verkalýðsforingjana eru á sama veg. Niðurstaðan veldur vonbrigðum. Talsmenn ríkisstjórninarinnar, standa hins vegar eins og álfar út úr hól og hafa ekkert um málin að segja sem einhverju skiptir. Bara gamla snakkið.

Elín Björg Jónsdóttir formaður BSRB."Við erum búin að funda með starfsfólki ráðherranna aftur og aftur og mánuðir og ár líða án þess að nokkuð gerist. Við erum orðin mjög grimm yfir því að allt sé að falla í sama farið aftur og við ætlum ekki að læra neitt af hruninu.“

 Það er athyglisvert að hinar miklu uppsagnir kvenna á heilbrigðisstofnunum og hlutfallslega lakari kjör kvenna og endurtekin brot á jafnréttislögunum, eiga sér stað í tíð hinnar tæru vinstri stjórnar, undir gunnfánum meintrar kvenfrelsisstefnu hennar, með þátttöku flokka sem kenna sig við femínisma. Og síðast en ekki síst;  í dulbúningi þess að ríkisstjórnin segist fylgja kynjaðri hagstjórn, sem er einhver magnaðasta þverstæða sem getur að líta í máltilbúnaðinum og er þó af nógu að taka

Ríkisstjórnin hefur reynst vera umsvifamikil þegar kemur að umbúðunum í þessum málaflokki. En þegar til stykkisins kemur er lítið þar á bak við. Fyrirheit án efnda, umbúðir án innihalds, orð án innistæðu. Þetta einkennir ríkisstjórnina í þessum málum sem svo mörgum öðrum.

Þrjár greinar um mismunandi efni

 

Nú hafa birst  hér á heimasíðunni þrjár greinar sem ég hef skrifað í fjölmiðla á síðustu mánuðum. Þetta eru greinar sem taka á mismunandi viðfangsefnum, sem  nálgast má í heild hér á heimasíðunni undir dálkinum Greinar/ ræður. Þar má einnig finna flestar þær greinar sem ég hef skrifað hin síðari árin.

Fyrsta greinin sem birtist í Morgunblaðinu síðla í júlímánuði í sumar. Þar fjalla ég um þá stórundarlegu stöðu að ríkisstjórnin lætur nú vinna sérstakar viðbúnaðaráætlanir fyrir okkar hagkerfi, til þess að vera viðbúin vondum afleiðingum af efnahagsástandinu á evrusvæðinu, en er á sama tíma á fullri ferð við að undirbúna aðildarumsókn.

Þar skrifa ég m.a um okkar stjórnvöld:

Á sama tíma og íslensk stjórnvöld láta útbúa viðbragðsáætlanir vegna mögulegrar efnahagsáættu frá Evróipu er látlaust unnið að því að stefna þjóðinni inn á hættusvæðið sjálft

„Þau eru í öðru orðinu önnum kafin við gerð viðbúnaðaráætlana vegna mögulegra efnahagslegra hamfara á evrusvæðinu og eru í rauninni að setja á laggirnar einhvers konar vaktstöðvar í því sambandi. Á hinn bóginn strita þau daga langa við að senda þjóðina inn á þetta efnahagslega hættusvæði, með aðildarumsókninni að ESB. Og þegar að því máli kemur er engan bilbug að finna. Þar vinna og tala stjórnarflokkarnir, VG og Samfylking sem einn maður og láta sem ekkert sé.“

Þá er að finna í þessum greinum, umfjöllun mína um áform ríkisstjórnarinnar og stuðningsmanna hennar á Alþingi að stórhækka álögur á ferðaþjónustuna.

Þar getur að líta eftirfrandi:

Stjórnvöld undirbúa nú stóauknar álögur á ferðaþjónustunna og virðast ganga út frá því sem gefnu að hér verði gengi krónunnar mjög lágt

 „Það er síðan sérstaklega athyglisvert að þeim rökum er beitt að hið lága gengi íslensku krónunnar nú sé tilefni til þessarar skattahækkunar á ferðaþjónustu. Þetta eru kunnugleg rök. Við sáum þau líka í vor, þegar ríkisstjórnin var að réttlæta gríðarlega hækkun á veiðigjaldi á útgerðir. Þá var einnig vísað til þess að lægra gengi íslensku krónunnar hefði bætt svo hag sjávarútvegsins að hann þyldi mikla skattahækkun.

 

Útreikningar ríkisstjórnarinnar þá gengu sýnilega út frá því að í næstu framtíð yrði gengið krónunnar álíka veikt og það er núna. Yfirlýsingar ráðamanna nú benda einnig til þess að framtíðarsýn þeirra feli í sér væntingar um lágt gengi krónunnar um fyrirsjáanlega framtíð.“

Nýjasta greinin er frá því í Fiskifréttum í gær, þar sem ég freista þess að velta fyrir mér nokkrum grundvallaratriðum varðandi auðlindanýtingu. Þar segir m.a

Víða um heim er sjávarútvegur fátækra manna starfsemi en hér á landi deila menn um hversu mikið greinin eigi að greiða með beinum hætti inn í ríkissjóð fyrir aðgang að auðlindinni

„ Það eru mýmörg dæmi um allan heim um þjóðir sem eiga gnótt auðlinda en hafa ekki af þeim þann arð sem unnt er að ná út úr þeim með skynsamlegu skipulagi. Fiskveiðar eru til dæmis víða fátækra manna starfsemi og eru niðurgreiddar. Sums staðar nema niðurgreiðslurnar í sjávarútvegi hærri upphæðum en svarar til teknanna af þeim. Hér á landi er þessu ekki þannig farið. Hér standa deilur um hversu hátt gjald eigi að greiða með beinum hætti í ríkissjóð fyrir aðgang að auðlindunum.“

 

 

Niðurstaða makrílviðræðnanna kemur ekki á óvart

 

Makríldeilan hefur  farið harðnandi síðustu mánuði. Því ræður óskammfeilin afstaða ESB og Noregs og lítt dulbúnar hótanir þeirra, stjórnmálamanna og hagsmuna aðila í sjávarúvegi þessara ríkja. Fyrir vikið kemur það ekki á óvart að engin niðurstaða hafi fengist í makrílviðræðunum í dag. Raunar má segja að það hefði orðið óvænt ef við hefðum séð einhvern marktækan árangur af þessum viðræðum, eins og nú er í pottinn búið.

Makríllinn. Nú hafa hrúgast inn rökin sem styrkja stöðu okkar.

Norðmenn og ESB hafa hegðað sér með ótrúlega óskammfeilnum hætti. Gleymum því ekki að í meira en áratug höfnuðu þessir aðilar því að við ættum aðkomu að viðræðum um makrílinn, sem strandþjóð. Stóðu þó auðvitað öll rök til þess, að við værum aðilar málsins, eins og allir hljóta að sjá.

Nú hafa hrúgast inn rökin sem styrkja stöðu okkar. Makrílinn heldur sig í miklum mæli innan okkar lögsögu, sækir sér þangað fæðuforða og er auðvitað eins og hver annar deilistofn sem við höfum rétt á að nýta. Það var ekki fyrr en í fyrra sem Norðmenn og ESB féllust á að ræða við okkur sem strandþjóð í alþjóðlegum skilningi hugtaksins. Þá var auðvitað löngu orðið við blasandi að ekki væri unnt að standa gegn aðild okkar að málinu.

 En jafnvel eftir þetta, hafa bæði Norðmenn og ESB nálgast málið af ótrúlegri frekju. Í fyrsta lagi með því að hafa tekið sér einhliða veiðiheimildir sem svara til 90% af ráðlögðu heildaraflamarki. Í annan stað með því að hafa í frammi stöðugar hótanir um viðskiptaþvinganir. Þær hótanir hafa ekki bara reynst orðin tóm, því að ESB hefur undirbúið sig sérstaklega fyrir það að geta beitt slíkum hótunum. Við því er að búast að ESB þingið samþykki reglur um refsingu sem beita megi okkur og Færeyinga nú síðar í mánuðinum.

Maria Damanaki, sjáv arútvegsstjóri ESB. Þing ESB mun væntanlega síðar í þessum mánuði samþykkja reglur um refsingu sem beita megi okkur og Færeyinga.

Það vekur síðan sérstaka athygli að úr ranni viðsemjenda okkar hafa upp á síðkastið komið fram kolrangar staðhæfingar um stöðu makrílstofnsins.  Þessar fullyrðingar eru settar fram þó fulltrúar Noregs og ESB viti betur, þar sem  þeir voru aðilar að rannsóknum með okkur sem leiddu í ljós sterka stöðu makrílstofnsins og að hann héldi sig í svo miklum mæli inni í okkar lögsögu.

Þegar allt þetta er skoðað er auðvitað ekki von á góðu, frá viðsemjendum okkar. En við hljótum að standa á rétti okkar, ábyrg fiskveiðiþjóð sem hefur í áranna rás  verið boðberi ábyrgra veiða. Tilraun viðsemjenda okkar til þess að ófrægja okkur með ósönnum staðhæfingum um annað mun ekki takast.

 

 

Nú ríkir Þórðargleði í stjórnarliðinu

 

 

Þeim fækkar dag frá degi ráðherrum ríkisstjórnarinnar sem ekki hafa brotið jafnréttislögin. Úrskurðir kærunefndar jafnréttismála eru núna orðnir bindandi, að frumkvæði Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra. Engu að síður gera ráðherrar ríkisstjórnar hennar, að henni meðtalinni sjálfri, ekkert með þessa úrskurði.

Nýjasta dæmið er af Ögmundi Jónassyni innanríkisráðherra. Áður hafði Jóhanna Sigurðardóttir orðið uppvís að broti af þessum lögum.

Veiðileyfi á Ögmund?

Það vekur athygli hvernig stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar taka með misjöfnum hætti á þessum tveimur málum.

Í tilviki Ögmundar Jónassonar er augljóst að á hann hefur verið gefið út veiðileyfi. Nú ryðjast fram „félagar“ ráðherrans  úr báðum stjórnarflokkunum, til þess að taka undir gagnrýni á hann. Það má einnig sjá HÉR. Athyglisvert er að hvorki formaður flokks hans, Steingrímur J. Sigfússon, né forsætisráðherrann, hin dæmda Jóhanna Sigurðardóttir, lyfta litla fingri honum til aðstoðar í hremmingunum.

Fleiri dæmi. Hér.

Ögmundur Jónasson hefur nefnilega unnið sér til pólitísks óhelgis að vera ekki þægur taglhnýtingur ríkisstjórnarforystunnar. Það blasir þess vegna við hverjum manni að á ríkisstjórnarbænum ríkir núna pólitísk Þórðargleði * yfir vanda innanríkisráðherrans.

Formaður Jafnréttisráðs telur bersýnilega að ráðherrann eigi að víkja vegna málsins.  Femínistafélagið gagnrýndi sömuleiðis ráðherrann. Þetta félag þagði hins vegar sem stífast yfir jafnréttisbrotum Jóhönnu Sigurðardóttur. Talskona félagsins bar því við að sumarfí hefðu valdið því að félagið lét sig það mál engu varða!! Hið sólríka íslenska sumar hefur greinilega orðið margt á samviskunni.

Brotamál Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra voru rædd á Alþingi, þann 24. mars 2011 undir hatti munnlegrar skýrslu sem ráðherrann gaf, að ósk þingmanna.Málin voru raunar einnig nokkrum sinnum rædd síðar á þinginu. Umræðan á Alþingi um brot forsætisráðherrans fór allt öðruvísi fram af hálfu stjórnarliða, en sú sem nú á sér stað af þeirra hálfu. Báðir flokkar sendu fram fullskipað lið til umræðunnar þegar Jóhanna Sigurðardóttir átti í hlut. Allir áttu þingmenn stjórnarflokkanna sem tóku þátt í umræðunni það sammerkt að taka til varna fyrir forsætisráðherrann. Þver öfugt við það sem nú á sér stað í tilviki innanríkisráðherra. Hann fær engan stuðning frá félögum sínum, í sambærilegu máli, en þeim fleiri eru mættir með rýtinginn á lofti.

Stjórnarliðar komu Jóhönnu til varnar´eftir að hún var orðin uppvís að lögbrotum sínum. Það sama á bersýnilega ekki við í máli Ögmundar Jónassonar

Ögmundur Jónasson hefur verið óþægur ljár í þúfu ríkisstjórnarelítunnar. Hann hefur leyft sér margs konar gagnrýni á framgang stjórnarinnar. Nú síðast í Grímsstaðamálinu og varðandi aðildina að ESB. Fyrir það fær hann að gjalda núna.

Hitt er síðan ljóst að bæði Ögmundur og Jóhanna hafa orðið ber að fullkomnum tvískinnungshætti í allri þessari umræðu, með hliðsjón af fyrri ummælum sínum. Það á einnig við um félaga þeirra í ríkisstjórninni. En tvískinnungur og ósamræmi í málflutningi af hálfu stjórnarliða er náttúrlega fyrir löngu hættur að teljast til tíðinda.

 

* Þórðargleði, að hlakka yfir óförum annarra

 

Skoðað í auðlindakistuna

 

 

Við Jón Gunnarsson alþingismaður höfum tekið að okkur að stjórna sjónvarpsþáttum á hinni ágætu sjónvarpsstöð ÍNN. Viðfangsefnið verða auðlindamálin í breiðum skilningi þess hugtaks. Þátturinn  ber heitið Auðlindakistan og ætti að vera lýsandi fyrir efnistök okkar.

Við Dynjandifoss í Arnarfirði

Hvað mig áhrærir er þetta eins konar framhald af þáttum sem ég hef stýrt á ÍNN um sjávarútvegsmál á undanförnum mánuðum. Þar hef ég kallað til fræðimenn og fólk sem starfar í greininni. Markmiðið hefur verið að upplýsa, en forðast hina hefðbundnu pólitísku umræðu um sjávarútvegsmálin sem annars tröllríða allri umfjöllun um þessa veigamiklu atvinnugrein okkar.

Ísland er á margan hátt ríkt að auðlindum. Fiskurinn í sjónum, orkan í fallvötnum, heita vatnið, nýting landsins gæða og kannski má segja bara almennt; landið sjálft.

En við vitum að aðgangur að auðlindum gerir ekki þjóðir sjálfkrafa ríkar. Þvert á móti hefur oft verið sýnt fram á dæmi þar sem auðlindir hafa hreinlega leitt til hins gagnstæða. Skipulag auðlindanýtingarinnar ræður miklu  um það hvernig mönnum tekst að búa til arð fyrir þjóðfélögin sín. Og í raun eru auðlindir lítils virði efnahagslega nema að menn nýti þær af skynsemi og sjálfbærni.

Þetta höfum við Íslendingar séð. Það eru mýmörg dæmi um allan heim um þjóðir sem eiga gnótt auðlinda en hafa ekki af þeim þann arð sem unnt er að ná  út úr þeim með skynsamlegu skipulagi. Fiskveiðar eru  til dæmis víða fátækra manna starfsemi og eru niðurgreiddar. Sums staðar nema niðurgreiðslurnar í sjávarútvegi  hærri upphæðum en svarar til teknanna af þeim. Hér á landi er þessu ekki þannig farið. Hér standa deilur um hversu hátt gjald eigi að greiða með beinum hætti í ríkissjóð fyrir aðgang að auðlindunum.

Þetta bendir auðvitað til þess að enginn efist um að sjávarútvegurinn okkar sé arðsamur og vel rekinn. Spurningin snúi því að því hversu stóran hluta arðsins eigi að taka til þarfa ríkisins.

Ég hef þegar stýrt tveimur þáttum undir formerkjum Auðlindakistunnar. Í fyrri þættinum ræddi ég við Harald Benediktsson formann Bændasamtakanna. Í kvöld verður viðmælandi minn Hulda G. Geirsdóttir framkvæmdastjóri félags hrossabænda.

Það verður af nógu að taka í þessari umfjöllun. Landbúnaðarmál, auðlindanýting á landsins gögnum og gæðum, orkunýting, sjávarútvegur og ferðamál eru meðal þeirra viðfangsefna sem vonandi verða á könnu okkar Jóns Gunnarssonar á næstunni.

 

Valdabrask og fúsk

 

Flutningur Veiðimálastofnunar frá Sjávarútvegs og landbúnaðarráðuneytinu til Umhverfisráðuneytisins, er afleiðing af valdabraski sem hefur átt sér stað innan og á milli ríkisstjórnarflokkanna vegna breytinga á Stjórnarráðinu. Þar sem um hreint valdabrask var að ræða, var að sjálfsögðu ekkert samráð haft við nokkurn mann um þessar breytingar, hvorki forstjórann, starfsmenn né hagsmunaaðila. Þegar verið er að tefla valdatafl er samráð enda fullkomlega marklaust. Í slíku tafli skipta þeir einir máli, sem taka þátt í því. Þeir sem við eiga að búa, starfsmenn og viðskiptavinir stofnunarinnar eru aukaatriði í því máli.

Flutningur Veiðmálastofnunarinnar er hluti af því pólitíska valdabraski og fúski sem nú á sér stað um Stjórnarráðið.

Bakgrunnur málsins er annars þessi. Þegar lagt var af stað með breytingar á Stjórnarráðinu var ætlunin sú að færa Hafrannsóknarstofnunina undir Umhverfisráðuneytið. Þeim áformum var mótmælt harðlega úr öllum áttum. Ríkisstjórnin gugnaði því. Hafró verður áfram undir Sjávarútvegs og landbúnaðarráðuneytinu ( nú innan skamms atvinnuvegaráðuneytinu) Þó var búin til sérstök lykkja á málatilbúnaðinn, þannig að umhverfisráðuneytið ætti aðkomu að stefnumótandi þáttum Hafrannsóknarstofnunarinnar. Hvernig það er hugsað er hins vegar óskrifað blað. Forsætisráðherra, sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra og umhverfisráðherra sýndu þann makalausa hroka þegar ég leitaði eftir svörum um þetta í umræðum á Alþingi um breytingar á stjórnarráðinu núna í vor, að svara ekki spurningunum, né heldur því hvað yrði um Veiðimálastofnun.

Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra  sóttist ákveðið eftir því að færa Hafrannsóknarstofnunina undir ráðuneyti sitt. Þó hún fengi því ekki framgengt  voru henni veittar þær sárabætur að Veiðimálastofnunin verður færð undir ráðuneyti hennar.

Og enn þarf að setja þetta mál í pólitískt samhengi. Þessi áform með Hafrannsóknarstofnun og Veiðimálastofnunina hafa staðið til allt þetta kjörtímabil. Þau mættu andstöðu fyrrverandi ráðherra, Jóns Bjarnasonar. Það er ein ástæða þess að honum var vikið út úr ríkisstjórninni. Þegar forystumenn ríkisstjórninarinnar voru lausir við hann tóku þeir til óspilltra málanna og keyrðu málið í gegn með hjálpakokkum sínum úr liði Bjartrar framtíðar og Hreyfingarinnar.

Jón Bjarnason var andsnúinn flutningi Veiðimálastofnunarinnar og Hafrannsóknarstofnunarinnar. Hann var látinn fjúka.

Ríkisstjórnin talar gjarnan um stjórnkerfisumbætur, samráð og fagmennsku, þegar þeir tala um breytingarnar á Stjórnarráðinu sem hafa staðið yfir allt þetta kjörtímabil. Það sjá allir að slíkt tal er hin fullkomna fjarstæða. Valdabrask og fúsk, eru orð sem lýsa miklu betur  því sem nú er verið að aðhafast.

Hörð gagnrýni frá öflugustu evruríkjunum

 

Helsta ástæða þess að ýmsir hér litu með velþóknun til Evrópusambandsins fyrir fáeinum árum var evran. Eftir fall íslensku krónunnar, töldu menn sig finna skjól í þessu mikla myntbandalagi sterkra Evrópuþjóða. Evran virtist traust í sessi og þeir voru hæddir og spottaðir sem höfðu varað við upptöku hennar á sínum tíma.

En valt er völubeinið. Nú er öldin svo sannarlega orðin önnur. Hið mikla vígi evran, riðar nú dag hvern. Og það telst ekki lengur til tíðinda að mektarmenn spái falli hennar. Slíkir spádómar koma raunar úr öllum áttum; frá fræðimönnum, bankamönnum, stjórnmálamönnum og raunar guð má vita hverjum.

Hinar innri mótsagnir evrunnar, það er miðstýrð peningamálastefna en ríkisfjármálastefna á forræði þjóðríkjanna, leiða til þess að evrusamstarfið getur ekki gengið upp á núverandi forsendum. Það virðist ætla að rætast sem Williams Rees Mogg fyrrverandi ritstjóri breska blaðsins The Times sagði á sinni tíð. Hann hélt því fram að sagan sýndi okkur að svona samstarf gæti aðeins lifað af í góðæri. En um leið og það tæki að blása á móti, hryndi það.

Mitt í vandræðagangi evrulandanna grípa talsmenn myntsamstarfs Evrópu til þess að vísa til Finnlands. Eina norræna evruríkisins, ríkis þar sem flestar hagtölur eru jákvæðar. En ekki er þetta allt sem sýnist.

Innan við þriðjungur utarnríkisviðskipta Finna er við önnur evruríki

Finnland hefur mikla sérstöðu. Svo merkilegt sem það nú er, þá eiga Finnar tiltölulega lítil viðskipti við önnur evruríki.Innan við þriðjungur viðskipta landsins er við önnur evruríki og því hefur kreppan í evruheiminum minni áhrif í Finnlandi.

Engu að síður eru Finnar mjög gagnrýnir á það sem er að gerast á vettvangi evrusamstarfsins. Þátttaka þeirra í fjölmörgum björgunaraðgerðum  á evrusvæðinu er harðlega gagnrýnd innanlands og leiddi meðal annars til mikils kosningasigurs Sannra Finna í síðustu kosningum. Í hugum margra eru Finnar að taka á sig byrðar annarra að ósekju, eftir að hafa hert mjög sultarólina í kjölfar kreppu landsins á síðasta áratug 20. aldar.

Það er því athyglisvert að gagnrýnin á evruna er ekki síst að eiga sér stað í þeim löndum sem öflugust eru í evrusamstarfinu. Finnland og Þýskaland eru góð dæmi um það.

Byssurnar skjóta ekki sjálfar

 

Þegar flestir nánustu samstarfsmenn Steingríms J. Sigfússonar formanns VG lýsa því yfir að endurskoða þurfi umsóknina að ESB, þarf ekki að efast um að slíkt er sett fram með vitund og vilja formannsins. Það gildir í þessu það sem haft var eftir Jónasi frá Hriflu forðum tíð: Byssurnar skjóta ekki sjálfar.

Kröfur VG um endurskoðun ESB viðræðna eru auðvitað ekki settar fram án vitundar og vilja formanns flokksins

Þó við blasi öllum að þessi krafa er sett fram í örvæntingu vegna skelfilegrar stöðu VG og reiði flokksmanna vegna svikanna í ESB málinu, þá setur hún málið í nýtt ljós. Hér er í rauninni um að ræða kröfu annars stjórnarflokksins um að stöðva með einhverjum hætti frekari samningaumleitanir við ESB. Er þó aðildarumsóknin að sambandinu ein helsta stoð stjórnarsamstarfsins. Það er því alveg rökrétt hjá Össuri Skarphéðinssyni utanríkisráðherra að segja að málið veki upp spurningar um framhald samstarfsins.

Tveir kostir

En með yfirlýsingum sínum hafa Vinstri grænir líka sett sig í erfiða stöðu. Nú standa þeir frammi fyrir tveimur kostum.

Annar er sá að standa við stóru orðin. Stilla Samfylkingunni upp við vegg og hætta ekki fyrr en samniingaumleitunum við ESB verði slegið á frest, þær settar á ís, eða lagðar endanlega af. Þessu skylt gæti verið að Samfylkingin féllist á þá hugmynd Ögmundar Jónassonar innanríkisráðherra að setja málið í þjóðaratkvæðagreiðslu.

Vandinn við þá leið er auðvitað sá að þingmenn VG og Samfylkingar felldu slíka tillögu í maí lok. En við vitum að þar á bæ eru menn býsna kokvíðir þegar kemur að því að éta ofan í sig kosningaloforðin.

Hinn kosturinn er sá að láta það nægja að ræða við Samfylkinguna um málið án þess að það leiði til lykta samningaviðræðnanna. Sú niðurstaða yrði banabiti fyrir flokkinn. Sú reiði og gremja sem hefur safnast upp hjá flokksmönnum og kjósendum hans er orðin svo megn að undirlægjuháttur af þeim toga yrði að sjálfsögðu ekki liðinn.

Af þessu sést, að þessi herleiðangur VG er flokknum býsna snúinn. Trúverðugleiki hans er auðvitað fyrir löngu fyrir bí. Örvæntingarútspilið núna mun litlu breyta, en gerir það hins vegar að verkum að flokkurinn á þann kost einan að freista þess að hafa samstarfsflokkinn undir að þessu sinni.

 

 

Tafarlaust þarf að láta reyna á stuðning við að stöðva aðildarviðræður

 

 

Sú staða sem er komin upp varðandi aðildarumsóknina að ESB, kallar á að málið sé gert upp á Alþingi nú strax í haust, þegar þing kemur saman. Það er ekki eftir neinu að bíða. Miðað við yfirlýsingar ráðherra og þingmanna Vinstri hreyfingarinnar græns framboð, virðist blasa við að ekki er þingmeirihluti fyrir því að umsókninni sé haldið áfram. Það var Alþingi sem ákvað að sótt yrði um aðildina. Það er því Alþingi sem á að taka ákvörðun um að stöðva þessar viðræður, í hvaða formi sem það verður gert.

Mikilvægt er að að látið verða á það reyna hvort enn sé meirihlutastuðningur við ESB aðild á Alþingi

Öllum er auðvitað ljóst að viðbrögð þingmanna og ráðherra VG núna litast af fullkominni örvæntingu. Í sumar hafa þessir þingmenn og ráðherrar gert sér grein fyrir því að flokkur þeirra er kominn út í algjört fúafen. Harðandi andstaða við aðildarumsóknina og reiði flokksmanna vegna svika forystu og þingmanna flokksins í þessu máli, hafa örugglega fært þeim heim sanninn um að ekki verði haldið áfram á þessari braut.

En það er auðvitað of seint að iðrast eftir dauðann í þessu sem öðru, eins og HÉR var bent á. Þessi umpólun í liði VG er fullkomlega ótrúverðug og vitaskuld sjá allir í gegn um þetta sjónarspil.

Þetta er örvænting og uppgjöf.

Þetta hefur allt legið fyrir

En hvað sem því þó líður er mikilvægt að látið verði reyna á hina nýju afstöðu. Krafa þingmanna og ráðherra VG  um svo kallað endurmat á umsókninni þýðir auðvitað á mannamáli, að stöðva beri samningaviðræðurnar; leggja þær til hliðar. Þessi krafa er ekki grundvöllur að einhverju huggulegu kaffispjalli við samstarfsflokkinn um málið. Að minnsta kosti ekki, ef eitthvað bein er í nefi VG í þessu máli. Þetta er vitaskuld krafa um stefnubreytingu og þó fyrr hefði verið.

Rökin sem þingmenn og ráðherrar setja fram núna máli sínu til stuðnings eru svo sem góð og gild. Vandræðin á evrusvæðinu, makríldeilan og annað þessu tengt, eru allt staðreyndir. En þetta er hins vegar ekki nýtt  af nálinni. Það hefur verið efnahagslegt uppnám á evrusvæðinu frá árinu 2008, áður en aðildarumsóknin var samþykkt. Makríldeilan og krafan um viðskiptaþvinganir af hálfu ESB hafa verið viðvarandi misserum saman. Hingað til hafa ráðherrar og þingmenn VG ekki talið ástæðu til að bregðast við.

Ekki fyrr en núna, þegar óttinn við kosningarnar springur út í opinberri umræðu.

Öðruvísi mér áður brá...

Þann 24. maí síðast liðinn áttu þingmenn kost á því að setja málið í þjóðaratkvæðagreiðslu. Því hafnaði nær allur þingflokkur VG þá. Katrín Jakobsdóttir varaformaður flokksins og Lilja Rafney Magnúsdóttir þingmaður hans lögðu sérstaka lykkju á leið sína með atkvæðagreiðslu til þess að rökstyðja að engin  ástæða væri til þess að staldra við, eða endurmeta aðildarumsóknina. Þær fluttu fyrir því rök, að þvert á móti væri mikilvægt að klára samning við ESB.

 

Nú, tveimur og hálfum mánuði síðar hafa þær eins og flestir aðrir þingmenn VG skipt um skoðun. Það er svo sem ágætt.  En hver vegna? Eru þær fyrst núna að uppgötva uppnámið á evrusvæðinu, eða er alvarleiki makríldeilunnar loks að renna upp fyrir þeim núna?

Það er of seint að iðrast eftir dauðann

 

Það hefur auðvitað verið fyrirsjáanlegt lengi að forystumenn Vinstri grænna myndu með einhverjum hætti setja hælana í jörðina út af aðildarumsókninni að ESB. Svo eindregin er andstaðan við ESB aðild innan flokksins að hann hefur beinlínis nötrað vegna svika forystunnar við málstaðinn. Með harðnandi andstöðu í landinu við ESB, sem við blasir öllum, hefur sorfið æ meira að forystu VG, sem á sínum tíma selda sannfæringu sína og fyrirheit fyrir sæti við ríkisstjórnarborðið með Samfylkingunni.

Aukin harka færist nú í andstöðunni við ESB. Ljóst er því að forysta VG er komin í óskapleg vandræði

Í þessu ljósi verðum við að skilja það að þrír ráðherrar VG, sem allir studdu á Alþingi að sótt yrðu um að ESB aðild, skuli nú í örvæntingu sinni viðra efasemdir um aðildina að ESB. Eru þó ekki nema örfáir mánuðir síðan að þessir ráðherrar, eins og aðrir þingmenn flokksins, greiddu atkvæði gegn tillögu um að setja málið í þjóðaratkvæði nú í haust. Segir það auðvitað það sem segja þarf um heilindin.

Frá Samfylkingunni heyrðust þau viðbrögð að þar með væri búið að endurnýja samningsumboð stjórnvalda gagnvart ESB.

Síðast liðið vor knúðu forystumenn VG mjög á um það að Rammaáætlunin um nýtingu orkuauðlinda yrði afgreidd á Alþingi, svo vanbúin sem hún var í tillögurformi frá ríkisstjórninni. Augljóst var hvað þarna lá að baki. VG vildi koma því máli í skjól, til þess að hafa svigrúm til þess að sprikla frjálsar í ESB málinu í haust.

Tillaga til þingsáætlunar um Rammaáætlunina var auðvitað ekki afgreidd, enda algjörlega vanbúið plagg. Það var líka opinbert leyndarmál að innan Samfylkingarinnar var andstaða við að málið hlyti afgreiðslu, þar sem á þeim bæ var mörgum ljóst hvað fyrir félögum þeirra í VG vekti.

Staðan er því snúnari fyrir VG að hreyfa sig í ESB málinu. Þeir eiga það á hættu að setja afgreiðslu Rammaáætlunarinnar í uppnám, með því að Samfylkingin hafni afgreiðslu hennar, ef samstarfsflokkurinn fer að ybba gogg varðandi umsóknina að ESB.

En áfram sverfur að forystu VG vegna umsókninnar að ESB. Það má glöggt heyra á málsmetandi VG liðum úti um landið, sem ég hef hitt á síðustu mánuðum, að þolinmæði þeirra gagnvart flokksforystu sinni er ekki bara á þrotum; hún er gjörsamlega þrotin.

Þeim er ljóst að trúverðugleiki flokksins í þessu máli er farinn veg allrar veraldar. Flokkurinn sem menn héldu að stæði fast við hugsjónir sínar, hefur reynst tilbúinn að falbjóða þær gegn sæti við hlið Samfylkingarinnar við ríkisstjórnarborðið. Þess vegna kvíða foryustumenn VG út um landið  næstu mánuðum - og svo auðvitað kosningum að vori.

Af þessum ástæðum rjúka nokkrir ráðherrar upp til handa og fóta á síðustu stundu, eftir að hafa setið aðgerðarlausir, saddir og sælir við ríkisstjórnarborðið og afgreitt hvert skref í ESB málinu með gleðibros á vor.

Vitaskuld blasir við öllum að þetta útspil núna er sýndarleikur, tefldur í þröngri stöðu.Sú pólitíska jörð sem VG hefur staðið á er að gliðna. Þess vegna er sett út örvæntingarfullt spil, fáeinum mánuðum fyrir kosningum, svo ótrúverðugt sem það er nú, líkt og allir skynja. Í  þessu máli mun það nefnilega sannast  sem fyrr að það er of seint að iðrast eftir dauðann.