Nú á að marka stefnuna eftir tveggja ára þóf !

 

Heilum tveimur árum eftir að Kínverjinn Huang Nubo lýsti fyrst áhuga sínum á kaupum á jörðinni Grímsstöðum á Fjöllum, settist ríkissstjórnin niður til þess að marka stefnu sína til málsins. Á þessum tíma hefur málið þvælst fyrir henni. Frá henni hafa komið misvísandi skilaboð og málið hefur smám saman orðið að fullkomnu vandræðamáli fyrir ríkisstjórnina.

Mál Nubos hefur velkst hjá stjórnvöldum í tvö ár. Nú hefur það sprungið framan í forystu VG

Nú er hún með málið í fanginu og veit í rauninni ekkert hvað hún eigi að gera við það.

Það hefur blasað við að grundvallarágreiningur er um málið innan stjórnarliðsins. Annars vegast á miklir áhugamenn um málið; einkanlega úr Samfylkingunni. Hins vegar einarðir stuðningsmenn þess; þeir koma aðallega úr Vinstri grænum.

Þessi átök hafa birst okkur meðal annars í hörðum orðaskiptum Ögmundar Jónassonar innanríkisráðherra við Katrínu Júlíusdóttur iðnaðarráðherra og Kristján L. Möller og Sigmund Erni Rúnarsson. Ljóst hefur verið líka frá upphafi að Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra hefur verið þess mjög fýsandi að heimila fjárfestingar Kínverjans. Gildir hið sama um fleiri ráðherra flokks hennar.

Allt frá því að innanríkisráðherra hafnaði undanþágubeiðni forsavarsmanna Huang Nubo hér á landi, hefur verið leitað hjáleiða í málinu, þar sem tryggt væri að Ögmundur Jónasson ætti enga aðkomu. Og nú töldu menn sig hafa fundið hana. Á grundvelli minnisblaðs úr ráðuneyti Steingríms J. Sigfússonar formanns VG var gefin undanþága frá almennri reglu gildandi laga til þess að greiða fyrir fjárfestingunni. Menn töldu sig vera búnir að snúa á Ögmund. Allavega væri málið komið á beina braut og framundan blöstu við kaup Huang Nubo á Grímsstöðum á fjöllum

En ekki var það nú alveg svo.

Málið sprakk bókstaflega framan í Steingrím J. Sigfússon formann VG í flokki hans. Það varð allt vitlaust, eins og fram hefur komið í ummælum þingmanna flokksins, þeirra Jóns Bjarnasonar og Guðfríðar Lilju Grétarsdóttur.

Það er þetta sem veldur því að nú er ríkisstjórnin að reyna að koma sér niður á stefnu í málinu. Þar takast á ósamrýmanleg sjónarmið. Annars vegar þeirra sem vilja heimila söluna á jörðinni og veita undanþágu frá lögunum. Hins vegar þeirra sem eru því andsnúnir.

Það er öllum ljóst að ríkisstjórnin stefndi að því að heimila þessa sölu, þvert gegn vilja innanríkisráðherrans. Þess vegna var hin umdeilda undanþága veitt, að tillögu úr ráðuneyti formanns VG. En vegna innanbúðarvandans í VG, þar sem grasrótin reis upp enn eina ferðina gegn forystu flokksins, er þetta mál komið í uppnám. Og fyrir vikið er búinn til biðleikur með því að setja á laggnirnar ráðherranefnd, sem á að móta afstöðuna til málsins.

 

Gætnin njóti alltaf vafans

 

Það er alrangt að hægt sé að fjalla um kaup Kínverjans Huang Nupo á jörðinni Grímsstöðum á Fjöllum, eins og um sé að ræða hefðbundna erlenda fjárfestingu. Þannig er það ekki. Þess vegna er út í loftið að bera saman kaup/ eða langtímaleigu á jörðinni við kaup og leigu erlendra einstaklinga eins og um sambærilega hluti sé að ræða.

Huang Nubo. Í Kína tvinnast saman hagsmunnir viðskipta, stjórnsýslunnar og Kommúnistaflokksins

Kjarni málsins er þessi: Kína er einræðisríki, þar sem saman tvinnast  hagsmunir ríkisins, stjórnmálanna  kommúnistaflokksins sem þar ræður öllu og viðskiptalífsins. Menn komast ekkert áfram í kínvesku viðskitpalífi nema þeir njóti velvildar ráðamanna. Það er munurinn á kínversku þjóðfélagi og lýðræðisþjóðfélögum sem búa við hefðbundinn markaðsbúskap.

Þegar taka á áfstöðu til kaup kínverskra auðmanna á landi eða fasteignum hér á landi þarf því að svara fyrst einni grundvallarspurningu. Er hér um að ræða fjárfestingu einstaklings, eða óbeina fjárfestingu kínverskra stjórnvalda í ljósi þeirrar þjóðfélagsgerðar sem viðgengst í Kína?

Í tilviki Huang Nubo hefur þessari spurningu ekki verið svarað með óyggjandi hætti. Og kannski verður henni heldur aldrei svarað svo fullnægjandi sé. Í því er vandinn fólginn.

Það dytti engum í hug að eitt ríki gæti keypt landareign annars ríkis. Hugmynd eins og sú að til að mynda Þýskaland, eða Frakkland, nú eða Bandaríkin keyptu Vestfirði, Snæfellsnes eða Eyjafjörð, svo dæmi séu tekin, er auðvitað þannig að hún þyrfti ekki einu sinni umræðu við.

Meðan ekki eru tekin af öll tvímæli, hljótum við því að nálgast áform kínveskra kaupsýslumanna með gríðarlegri varúð og sjá til þess að gætnin njóti alltaf vafans.

Þetta er ekki sagt af andúð við erlenda fjárfestingu hér á landi. Öðru nær. Það er ekkert að því að erlendir einstklingar fjárfesti hér. Við höfum kostað kapps um það í gegn um tíðina að laða hingað erlent fjármagn. Það hefur að vísu verið umdeilt mál. En nú hefur það gerst að hin hreinræktaða vinstri stjórn hefur fengið samþykkta stefnumótun á Alþingi sem felur í sér mjög jákvæða afstöðu til erlendrar fjárfestingar.

En spurningin sem vaknar er þá þessi: Eru fjárfestingaráform Kínverjans í samræmi við þá samþykkt? Er hér um að ræða eiginlega fjárfestingu einstaklings í ljósi kínverskrar þjóðfélagsgerðar? Myndum við, með samþykkt á fjárfestingum Huang Nubo, í reynd vera að opna fyrir óbeina fjárfestingu eins ríkis á  landi annars ríkis?  Þessum spurningum verða menn auðvitað að svara áður en lengra er haldið.

Þessi viðhorf reifaði ég í þættinum Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í gær og einnig í fréttum Stöðvar 2 í gær.

 

Stefna ríkisstjórnarinnar: Ekkert meira verði gert fyrir skuldug heimili

 

 

Það leið varla sú vika á vormánuðum á Alþingi, að Helgi Hjörvar færi ekki upp í ræðustól þingsins til þess að tilkynna okkur ábúðarmikill mjög, að nú væri efnahags og viðskiptanefnd sem hann er í formennsku fyrir, að vinna að miklum tímamótatillögum  í þágu skuldugra heimila. Þessa ræðu hans má taka sem dæmi.

Allt síðasta vor sagðist ríkisstjórnin vera að vinna að margháttuðum lagfæringum í þágu heimilanna, ýmist með fjármálastofnunum, Íbúðalánasjóði eða lífeyrissjóðunum. Svo gerðist bara ekkert. Það segir svo sína sögu að ríkisstjórnin í sinni eymd, kenndi öllum öðrum um nema sjálfri sér.

Það er afdráttarlaus stefna ríkisstjórnarinnar að gera ekkert frekar í skuldamálum heimilanna

Þetta háttalag segir okkur bara eitt, sem þó er þýðingarmikið að við áttum okkur á:  Ríkisstjórnin mun ekkert frekar aðhafast í þessum málum. Og þó. Það er ekki hægt að útiloka að í örvæntingu sinni nú í haust, verði lagt af stað í einhverja sýndar vegferð. Ekki af skilningi í garð heimilanna. Heldur vegna þess að ríkisstjórnarflokkarnir óttast kjósendur og muni af þeim ástæðum setja af stað eitthvert sjónarspil.

Verkleysi ríkisstjórnarinnar í þessum málum á svo sem ekki að koma á óvart. Að minnsta kosti tvö ár eru liðin síðan að forsætisráðherrann sagði nóg að gert fyrir heimilin. Það þyrfti ekkert frekar að gera. Hörð viðbrögð stjórnarandstöðunnar á þingi og almennings í þjóðfélaginu, urðu síðan til þess að brugðist var við. En allt reyndist það meira og minna í skötulíki.

Það sem menn hafa kallað aðgerðir í þágu heimilanna eru fyrst og fremst skuldalækkanir sem hafa fengist með því að erlend lán voru dæmd ólögmæt. Um það má fræðast HÉR. Það var ekki verk ríkisstjórnarinnar. Hennar verk til skuldalækkunar heimilanna eru lítil og smá.

Það vantar ekki að fjölmörg þingmál þingmanna til hagsbóta fyrir heimilin voru lögð fram í vetur. En þetta voru mál stjórnarandastöðuþingmanna. Þau mátti þess vegna ekki afgreiða. Skuldug heimilin guldu síðan fyrir þessa meinbægni ríkisstjórnarinnar og stuðningsmanna þeirra á Alþingi.

Dæmi má nefna. Ég flutti frumvarp ásamt fleiri þingmönnum sem fól í sér að Íbúðalánasjóði væri gert kleyft að koma til móts við skuldugt fólk, með sama hætti og Landsbankinn gerði. Sanngirnismál, sem ýmsir stjórnarliðar höfðu raunar lýst stuðningi við. Því máli var hafnað í vor. Velferðarráðherrann flutti rökin fyrir þeirri afstöðu stjórnarliðsins.

Þannig hafa stjórnarliðar sýnt sitt rétta andlit. Allir sem einn. Ekki bara ráðherrarnir, heldur aðrir þingmenn líka. Þeir hafa sýnt á spilin sín. Þeir hafa markað stefnuna. Þeir ætla ekki og þeir vilja ekki að frekar sé aðhafst fyrir skuldug heimili í landinu. Það er þeirra meining.

Skólar lokast og „síestan“ að hverfa

 

 

Ástandið á evrusvæðinu versnar stöðugt. Nú er jafnvel svo komið að sjálft Þýskaland, virki og vígi evrunnar hefur fengið gult spjald frá matsfyrirtæki. Slíkt hefði þótt nær útilokað fyrir skemmstu síðan.

  Á sama tíma og ástandið er válynt á evrusvæðinu, keppast íslensk stjórnvöld við að koma Íslandi inn í ESB og inn á hið efnahagslega hættusvæði. Þar kemst hnífurinn ekki á milli VG og Samfylkingar. Í þeim efnum vinna flokkarnir sem einn maður.

Skuldir ríkjanna hrannast upp. Æ meiri fjármunum er ýmist dælt inn í fjármálastofnanirnar eða hagkerfin, til þess að örva eftirspurn, auka aðgengi að lánsfé og koma í veg fyrir gjaldþrot. En ekkert dugar.

Skuldabyrðin eykst bara, hagvöxtur er klénn víðast hvar og atvinnuleysi fer vaxandi.

Í breska blaðinu Telegraph, vefútgáfunni, eru tiltekin tvö athyglisverð dæmi. Annars vegar frá Ítalíu og hins vegar frá Spáni.

Í frétinni frá Ítalíu er frá því sagt að eigi færri en tíu borgir í landinu séu nú á barmi gjaldþrots. Svo kunni að fara að ekki verði hægt að hefja skólahald í haust, vegna þess að fjármunir séu ekki til.

Er í blaðinu rætt við hinn ítalska starfsbróður vinar míns Halldórs Halldórssonar, formann Sambands ítalskra sveitarfélaga. Hans lýsing á ástandinu er svona: „Ástandið versnar dag frá degi“.

Og frá Spáni berast þær fréttir að eitt af einkennum spænsks þjóðlífs, síestan sjálf,-  þriggja klukkustunda miðdegishlé, - sé núna að hverfa! Spánverjar hafi einfaldlega ekki efni á slíkum lúxus.

 Frá Spáni berast þær fréttir  að eitt af einkennum spænsks þjóðlífs, síestan sjálf,- þriggja klukkustunda miðdegishlé, - sé núna að hverfa!

Spænska ríkisstjórnin hefur beitt sér fyrir lagasetningu sem heimilar verslunum yfir tiltekinni stærð að hafa opið 25% lengur en áður. Er ætlunin með þessu að auka eftirspurn í viðskiptum. Blaðið hefur það eftir spænskum bankastarfsmanni að síestan sé orðin eitt fórnarlamba kreppunnar. Í stað ríflegs þriggja  tíma hádegisverðarhlés, þar sem fólk kom saman og hvíldist og mataðist í skjóli  frá heitri miðdegis sól, mæti það til vinnu sinnar með bitaboxin sín!

Þannig eirir kreppan ekki einu sinni frægustu táknmyndum spænsks þjóðlífs…

En á sama tíma og ástandið er válynt á evrusvæðinu, keppast íslensk stjórnvöld við að koma Íslandi inn í ESB og inn á hið efnahagslega hættusvæði. Þar kemst hnífurinn ekki á milli VG og Samfylkingar. Í þeim efnum vinna flokkarnir sem einn maður.

 

Innistæðulaust mont

 

 

Litlu verður Vöggur feginn. Nú er reynt að telja ríkisstjórninni það til pólitískra tekna að ekki er lengur samdráttur í þjóðarbúskapnum.  Og lesa má í skrifum einstakra þingmanna og vildarvina ríkisstjórnarinnar að afrek megi það telja, tæpum fjórum árum eftir bankahrunið að merkja megi breytingar á þessum tíma.

 Kjarni málsins felst í spurningunni: Hvað hefur ríkisstjórnin gert til þess að örva atvinnulífið? Allir vita svarið. Hún hefur þvælst fyrir. 

Heyr á endemi! 

Menn reyna að stæra sig af því að eitthvað hafi mönnum miðað áfram á heilum fjórum árum. En gáum að. Hefur ríkisstjórnin lagt eitthvað mikilvægt að mörkum  til þess að örva hagvöxt í landinu?

Hafa stjórnvöld til dæmis leitast við að stuðla að fjárfestingum ? Það vita allir svarið við því. Helsta afrek þeirra er að þvælast fyrir fjárfestingum og gildir þá nánast einu hvar borið er niður.

Skattar á atvinnulíf og almenning hafa hækkað. Skattkerfið hefur verið flækt svo um munar. Afleiðingarnar hafa verið fyrirsjáanlegar. Fjárfesting er í sögulegu lágmarki. Og ekki bara það. Menn tala um það opinberlega að svarta hagkerfið hafi blásið út. Má í því sambandi nefna til sannindamerkis, orð Guðmundar Gunnarssonar verkalýðsforingja og skattarannsóknarstjóra sem lét slík ummæli falla í útvarpinu.

Það liggur þá fyrir að það er amk. vöxtur á einu sviði í landinu. Á sviði hins svarta hagkerfis!

Allir þekkja það að stjórnvöld hafa tekið sjávarútveginn í eins konar pólitíska bóndabeygju. Þar hafa menn vart þorað að hreyfa sig  til nokkurra fjárfestinga. Sést það meðal annars á því að fyrirtæki sem framleiða fjárfestingarvörur  fyrir sjávarútveginn, hafa einkanlega stundað útflutning. Innanlandsmarkaðurinn er ekki svipur hjá sjón.

Þá er augljóst að pólitísk andstaða stjórnvalda í garð stóriðju hefur þvælst fyrir fjárfestingu á því sviði. Ekki bara í áliðnaði, heldur á öðrum sviðum líka. Gagnaverin voru hér um bil hrakin úr landi vegna skattastefnu stjórnvalda gagnvart þessari atvinnugrein. Kolefnisgjaldtakan sem var fyrirhuguð í tvígang, þvældist fyrir uppbyggingu í kísiliðnaði, eins og upplýst var á sínum tíma.

Ferðaþjónustan er hins vegar ljós í myrkri. Skipuleg markaðssetning til margra ára, lágt gengi og umfjöllun um Ísland til margra ára hefur skilað okkur kærkomnum vexti í þessari atvinnugrein. En ríkjandi stjórnvöld geta ekki þakkað sér það.

Og loks má nefna margs konar sprotastarfsemi, sem sannarlega hefur notið lágs gengis. En allir viðurkenna að skattaflækjur og skattahækkanir ríkisstjórnarinnar hafa þvælst þar fyrir. Meira að segja ríkisstjórnin sér það, með því að setja á laggirnar skattaívilnanir fyrir valdar atvinnugreinar. Og viðurkennir þar með að þessi atvinnustarfsemi fáist ekki þrifist hér á landi í því almenna skattaumhverfi sem atvinnulífinu eru búið.

 

Framkvæmdir komnar af stað í Vestfjarðavegi

Framkvæmdir eru nú hafnar við nýbyggingu vegarins frá Eiðinu við Vattarfjörð að Þverá í Kjálkafirði. Þetta er gríðarlega mikil framkvæmd, sem mun breyta miklu um samgöngur á Vestfjarðavegi 60. Framkvæmdunum á að ljúka á árinu 2015.

Þessar framkvæmdir fela í sér þverun Kjálkafjarðar og Mjóafjarðar og uppbygginu nýs vegar með bundnu slitlagi. Það er fyrirtækið Suðurverk sem annast verkið.

Þetta er margbrotið og flókið verkefni, en verktakinn er vel tækjum búinn og býr yfir gríðarlega mikilli verkþekkingu og reynslu. Til þess að þvera firðina tvo verður notast við stór pramma sem sigla með efni út í fjörðinn. Þar er efnið látið síga og þjappast áður en hægt verður að ganga frá veginum sjálfum með brúargerð.

Nú er unnið að vegagerð í sunnanverðum Kjálkafirði. Verið er að auka efni ofan í fjöruna. Þar verður svo rekið niður stálþil, sem pramminn sem notaður verðir í verkinu getur lagst upp að. Á næstunni mun starfsmönnum fjölga og enginn vafi á því að við vegfarendur munum sjá miklar breytingar á næstu vikum og mánuðum

Vegagerð þessi felur í sér talsverða styttingu, eða um 8 km styttingu á vegalengd. Og það sem meira er um vert. Með hinum nýja vegi losnum við undan leiðinda snjóakafla inni í fjörðunum tveimur sem þveraðir verða.

Þegar þessum verkum lýkur er „aðeins“ eftir hin mikla og umdeilda framkvæmda í Gufudalssveitinni, frá Þorskafirði að Melanesi. Enn er því allsendis óvíst um þær framkvæmdir.

Vegagerðin auglýsti drög að tillögu að matsáætlun vegna fyrirhugaðra framkvæmda á Vestfjarðavegi (60) milli Bjarkalundar og Melaness í Reykhólahreppi þann 4. júlí sl. Því miður er ekki gert ráð fyrir að inn í þessa matsáætlun sé sett vegagerð um svo kallaða B leið. Hefði það þó verið eðlilegt að skoða þann kost þó umdeildur sé. Þar með hefði fengist skynsalegur samanburður og menn getað síðan borið saman kostina.

Þetta er augljóslega pólitísk ákvörðun, en fagleg er hún ekki.

Það veldur svo miklum vonbrigðum að við afgreiðslu samgönguáætlana nú í vor á Alþingi var Vestfjarðavegur gerður að hornreku. Á sama tíma og ákvörðun var tekin um að stórauka fjármagn til vegaframkvæmda á næstu árum, var engu fé bætt við þessa framkvæmd. Er gert ráð fyrir að henni verði ekki lokið fyrr en á síðasta tímabili samgönguáætlunar sem lýkur árið 2022, eða eftir heilan áratug.

Þetta er  ekki síst undarlegt í ljósi þess að Vestfirðingar hafa hvað eftir annað sammælst um að þessi framkvæmd ætti að vera í algjörum forgangi. Afgreiðsla samgönguáætlunar nú er ekki samræmi við það. Það ber að harma og er mjög gagnrýnisvert.

Bein tengsl makríldeilunnar og ESB umsóknarinnar

 

Hvað á Maria Damanaki sjávarútvegsstjóri ESB  við, þegar hún segir að skiptar skoðanir séu innan ráðherraráðsins um hvort opna skuli sjávarútvegskaflann í viðræðum um aðild Íslands að ESB? Af ummælum hennar á blaðamannafundi hér á landi í dag má glögglega skilja að ástæðan sé sú að ekki er búið að útkljá makríldeiluna.

 

Þetta eru mjög athyglisverð ummæli. Og hvað segja þau okkur? Maria Damanaki er einfaldlega að segja að það séu bein tengsl á milli ESB viðræðnanna og makríldeilunnar. Þetta gengur þvert á það sem íslensk stjórnvöld hafa haldið fram. Þau hafa sagt að þar séu engin tengsl. Nú upplýsir sú er gerst má vita, að tengsl makríldeilunnar og ESB umsóknarinnar séu ekki einasta bein, heldur órjúfanleg.

Eftir þetta er engin ástæða til þess að karpa um málið. Æðsti yfirmaður sjávarútvegsmála innan ESB hefur talað; kveðið upp úr um málið og undanbrögð íslenskra ráðamanna úr ESB flokkunum (VG og Samfylkingar) munu ekki lengur duga til þess að afvegaleiða umræðuna.

Sú staðreynd að ESB er að leggja lokahönd á reglur til þess að geta beitt okkur viðskiptaþvingunum vegna makríldeilunnar setur síðan málið í athyglisvert ljós, svo ekki sé tekið dýpra í árinni. Yfirklór Damanaki um að ekki séu líkur á að viðskiptaþvingunum verði beitt, er í því sambandi aumkunarvert.  Það rökstuddi hún með því að hún væri bjartsýn á að deilan leystist og gaf því tvo mánuði.

En hvað ef deilan verður enn óleyst í haust? Og dettur einhverjum í hug að ESB sé að setja svona reglur að gamni sínu? Vitaskuld ekki. Það sem allir sjá er að þessar reglur eiga að vera barefli, sem nota má til þess að lúskra á okkur. Á sama tíma æskja  íslensk stjórnvöld   inngöngu í það sama ríkjasamband sem undirbýr refsiaðgerðir á hendur okkur. Þetta lýsir ekki mikilli sjálfsvirðingu af hálfu íslenskra stjórnvalda.

Og síðan hitt, sem blasir við af orðum sjávarútvegsstjórans. ESB ætlar greinilega að nýta sér ESB löngun ríkisstjórnarflokkanna til þess að berja okkur til hlýðni í deilunni um skiptingu makrílkvótans. Það er því full ástæða til þess að vera mjög á verði þessi dægrin. Því nú er það orðið skjalfest að það eru þráðbein tengsl á milli ESB umsóknarinnar og makríldeilunnar, svo sem við hefur blasað lengi, en ríkisstjórnin þrætt fyrir með orðhengilshætti sínum og útúrsnúningum.

 

 

Hið banvæna faðmlag

 

Það var ágætt að vera í dálítilli fjarlægð frá amstri heimsins um kosningahelgina og rúmlega það. Nýkominn norðan úr Aðalvík eftir nokkurra daga göngu var það svolítið sérkennilegt í gærkveldi að dembast inn í vangaveltur bloggheimsins um forsetakjörið.

 

 Af hverju vann Ólafur Ragnar Grímsson? Þetta er spurningin sem spurt er í þjóðfélagsumræðunni þessa sólahringana.Nokkur atriði koma upp í hugann.

Í fyrsta lagi. Ólafur Ragnar Grímsson er sitjandi forseti. Umdeildur svo sannarlega, en staða hans sem forseta gaf honum vitaskuld forskot. Í upphafi baráttunnar átti hann á brattann að sækja, en með innkomu sinni í baráttuna, sem einkenndist af hans hálfu af hörku og bardagagleði, tókst honum að brjóta sér leið út úr þeirri kröppu stöðu sem skoðanakannanir höfðu sýnt að hann var staddur í.

Í annan stað nýtti Ólafur Ragnar sér vel það tómarúm sem tætingsbragur og forystuleysi núverandi ríkisstjórnar hefur framkallað, til þess að skapa sér stöðu sem „hinn sterki maður“.

Í þriðja lagi er enginn vafi á því að Ólafur Ragnar höfðaði til fjölda fólks vegna eindreginnar andstöðu sinnar við ESB aðild. Kosningarnar snérust því að nokkru um afstöðuna til ESB. Forsetinn skar sig úr og var eindreginn í skoðunum sínum.

Í fjórða lagi er augljóst að fólk kunni að meta að forsetinn hafði nýtt sér neitunarvaldið, sem hann hefur nú virkjað, til þess brjóta á bak aftur stefnu ríkistjórnarinnar varðandi Icesvae. Kosningarnar voru því öðrum þræði eins konar uppgjör við það umdeilda mál og samningsmistök ríkisstjórnarinnar.

Í fimmta lagi duldist engum að Ólafur Ragnar var orðinn skotspónn ríkisstjórnarinnar. Forystufólk ríkisstjórnarinnar og talsmenn hennar hafa ekki dulið óbeit sína á forsetanum. Ríkisstjórnin er með eindæmum óvinsæl og rykti ráðherranna rýrt og smátt. Þannig var Ólafi Ragnari stillt upp sem andstæðingi ríkisstjórnarinnar og það hafði því áhrif á þann yfirgnæfandi hluta þjóðarinnar sem hefur óbeit á ríkisstjórninni.

Og loks er enn eitt að nefna sem mjög mátti merkja í kosningabaráttunni. Það varð Þóru Arnórsdóttur til mikillar ógæfu að þekkt VG og Samfylkingarfólk, tók hana mjög upp á arma sína og gerði að „sínum“ frambjóðanda. Þóra verðskuldaði þetta ekki. Ekkert af því sem ég sá til hennar eða heyrði gaf í rauninni tilefni til slíks. En þessi fyrirferðamikla nálægð Samfylkingar- og VG fólks við framboð hennar, einangraði hana frá stórum hópi fólks, sem var þó fráleitt í nokkrum aðdáendahópi Ólafs Ragnars Grímssonar. Það má því segja að þetta hafi orðið eins konar banvænt faðmlag og átti örugglega mikinn þátt í því hvernig fór.

 

Er fjölgun ferðamanna vandamál?

 

Það var meiri umferð á vegunum þegar ég ók vestur til Bolungarvíkur í gær, en ég hafði gert ráð fyrir. Fyrirfram hafði ég búist við fremur lítilli umferð, þar sem ég ók af stað eftir hádegi á þriðjudegi. En sú varð ekki raunin. Og það gladdi mitt gamla hjarta að sjá hve umferðin var drjúg í Ísafjarðardjúpinu.

 

Þetta bendir til þess að ferðamenn séu komnir á kreik fyrir alvöru og leggi líka leið sína út fyrir hinn svo kallaða hringveg. Annars er hringvegur ekki mikið réttnefni. Utan hans í daglegu tali eru nefnilega heilu landsvæðin á Íslandi, Snæfellsnes, Dalir og Vestfirðir svo dæmi séu tekin.

En þó ferðamönnum fjölgi hratt og örugglega þessi dægrin, skapar það ekki vandamál. Miklu fremur tækifæri. Og engin ástæða er til þess að hafa áhyggjur af stór fjölgun erlendra ferðamanna hingað til lands. Þessi vöxtur ferðaþjónustunnar býr til störf og tekjur og við þurfum á hvoru tveggja að halda. Okkar stóra og dreifbýla land getur vel tekið á móti verulegri aukningu, án þess að bíða skaða af.

Menn spyrja hvort ekki sé ástæða til þess að leggja áherslu á færri ferðamenn en tekjumeiri. Um það má margt ræða. En gleymum því ekki að þrátt fyrir gengislækkunina frá árinu 2008, er Ísland alls ekki ódýrt ferðamannaland. Og efist maður um það, þarf ekki annað en spyrja erlenda ferðamenn sem hingað koma.

Verkefni okkar er ekki að sporna við fjölgun ferðamanna; öðru nær. Við þurfum hins vegar að fá fleiri ferðamenn utan svo kallaðrar háannar. Og þar hefur margt tekist vel til ef við skoðum tölur í sögulegu samhengi.

Enn fremur er nauðsynlegt að dreifa túrismanum betur um landið. Þar reynir líka á uppbyggingu innviða, svo sem vegagerð. Fjölmörg landsvæði sem hafa upp á margt að bjóða gætu auðveldlega tekið við mikilli fjölgun ferðafólks. Það er til dæmis ekki náttúrulögmál að nær allir farþegar skemmtiferðaskipa sem til Reykjavíkur fari bara um hinn gullna þríhyrning. Þessum ferðamönnum mætti beina að öðrum náttúru og sögugersemum. Uppbygging vegar um Uxahryggjaleið mun til dæmis opna alveg nýja möguleika að þessu leytinu.

Og síðan er nauðsynlegt að fara að taka afstöðu til spurninga um þjónustugjaldtöku inn á fjölsótta ferðamannastaði til þess að standa undir kostnaði, svo sem við sjáum víða í öðrum löndum.

 

Óskundi af grafarbakkanum

 

Þingstörf hér á landi eru býsna frábrugðin því sem gerist á Norðurlöndunum. Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir forseti vekur athygli á því að þingfundir standi til dæmis hér mklu lengur en þar gerist. Þetta má að hluta skýra með þinsköpum, sem gefa færi á lengri umræðum á Íslandi en hjá frændum okkar. En megin ástæðan er auðvitað það hvernig staðið er að undirbúningi þingmála.

 

Það hefur kastað tólfunum á þessu kjörtímabili. Ríkisstjórnin kýs ætíð átökin og ófriðinn, þó annað sé í boði. Sú ótrúlega staðreynd að ríkisstjórnin kemur með á milli 50 og 60 þingmál inn í þingið á síðasta degi, getur vitaskuld ekki haft í för með sér annað en átök og upplausn, af þeim toga sem við höfum orðið vitni að allt þetta kjörtímabil. Þessi plagsiður sem ríkisstjórnin hefur stundað, að hrúga inn málum sínum á síðasta degi, er helsta orsök þessa leiðinda brags sem á þingstörfunum er.

Það lýsir auðvitað fullkomnu stjórnleysi af hálfu forystu ríkisstjórnarinnar og sleifarlag af versta tagi þegar þetta er svona, ár eftir ár. Og þegar ofan í kaupið bætist þvermóðska og eintrjánungsháttur hinna sömu er ekki von á góðu.

Tökum dæmi af sjávarútvegsfrumvörpunum. Enginn getur véfengt að þau mál komu illa undirbúin inn í þingið. Það sjáum við bara á löggjöfinni sjálfri. Í veiðigjaldalögunum er bókstaflega gert ráð fyrir að þau séu endurskoðuð og verkefnið falið stjórnskipaðri nefnd. Sú vinna hefði vitaskuld átt að fara fram áður en frumvarpið var lagt fram, svo málið kæmi að minnsta kosti fram í almennilegum þinglegum búningi.

Ef ekki þá, hefði málið að minnsta kosti átt að koma svo snemma fram að þingnefnd ætti þess kost að láta vinna slíka vinnu, áður en málið væri afgreitt. Á því gafst ekki kostur, vegna þess að tíminn var svo skammur sem ríkisstjórnarflokkarnir ætluðu til afgreiðslu málsins.

Atvinnuveganefnd gat sem betur fer þó fengið sérfræðinga til þess að meta frumvarpið. Þeir komu auga á slíkar grundvallarskekkjur, fúsk og þekkingarleysi, að nauðsynlegt reyndist að gera verulegar breytingar og vísa frekari vinnu inn í framtíðina.

Fúsk er aldrei gott við lagasetningu og undirbúning mála. Allra síst þegar um er að ræða stórmál.

En þetta er enn eitt dæmið um að ríkisstjórnin ræður ekki við verkefnin sín. Hennar tími er auðvitað liðinn þó ástæða sé til að óttast að hún eigi enn eftir að gera meiri óskunda, af grafarbakkanum.