Er Jóhanna ekki nógu dugleg á netinu?

 

Þegar Össur Skarphéðinsson utanríkisráðherra var spurður um ástæður þess að hafa ekki upplýst utanríkismálnefnd Alþingis um að ESB hygðist gerast málsaðili í dómsmálinu gagnvart okkur vegna Icesave, sagði hann efnislega:  Þeir sem vildu fylgjast með þessu máli, hefðu getað gert það með því að fylgjast með á netinu.

Það er nefnilega það.

Þingmenn sem ætla að fylgjast með framvindu þessa mikilvæga máls eiga sem sagt að vafra um á netinu. Þá vitum við það.

Þetta hlýtur þá líka að eiga við um Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra. Hún upplýsti það í útvarpsviðtali að sér hefði ekki verið ljóst hvað var á seyði fyrr en hún heyrði það í kvöldfréttum útvarpsins. Hún hafði greinilega ekki verið nógu dugleg við að fara um hinar víðlendu ekrur alnetsins og því misst af fréttunum, þar til þær birtust í fréttatíma Ríkisútvarpsins.

Kárínur utanríkisráðherrans beinast því augljóslega sérstaklega að forsætisráðherranum.

En hvað með aðra ráðherra? Vissi til að mynda formaður VG, hins stjórnvarflokksins um þetta? Hafði Steingrímur J. Sigfússon brugðið sér á alnetið til þess að fiska upp þessar fregnir af nýjasta útspili ESB gegn okkur.

Kjarni málsins er auðvitað sá að fyrirsvarsmenn Icesavemálsins ræktu ekki eðlilegt samráð við utanríkismálanefnd Alþingis. Það hefur utanríkisráðherra núna viðurkennt. En þessi framgangsmáti mun hins vegar auka tortryggni, því miður.

Framganga ESB er auðvitað forkastanleg. Hún er pólitísk yfirlýsing af þeirra hálfu. Bandalagið er að taka sér stöðu gegn okkur. Og þó málstaður okkar sé góður og sterkur, þá breytir það því ekki að aðkoma ESB í málinu er mikil ögrun. Ekki síst núna þegar við erum í miðjum aðildarviðræðum ( sem aldrei skyldi verið hafa). Þetta sjá flestir. Nema auðvitað innmúraðir aðildarsinnar. Og athyglisvert er það sérstaklega, að engir hafa brugðist jafn hart til varnar Evrópusambandinu og talsmenn VG. Miklu harðar en félagar þeirra í Samfylkingunni. Þeir talsmenn VG virðast vera endanlega gengnir í ESB björgin.

Steingrímur er hræddur; alveg skíthræddur

 

Enginn stjórnmálamaður á Íslandi er duglegri við að hæla sjálfum sér en Steingrímur J. Sigfússon. Hann fylgir því fornkveðna. Ef enginn hælir manni, þá gerir maður það bara sjálfur. Þetta kalla sumir mont, en það verður að hafa hafa það. - ÉG er svo duglegur, ÉG geri þetta og hitt og svo er ÉG alveg geiglaus, segir Steingrímur.

 

En nú er hann orðinn hræddur; alveg skíthræddur.

Hræðsla hans stafar af því að senn mun hann og Vinstri grænir mæta sínum pólitískum örlögum í þingkosningum og getur ekki flúið þau skapadægur. Flokkurinn er orðinn örflokkur samkvæmt skoðanakönnunum og helmingur kjósendanna yfirgefið hann. Sem er hálfu alvarlegra fyrir þær hluta sakir að VG fær alltaf miklu minna fylgi í kosningum en skoðanakönnunum.

Staða flokksins er einfaldlega sú, að hann hefur orðið viðskila við kjósendur sína. Þar hefur átt sér stað varanlegur pólitískur hraðskilnaður.

Þess vegna hefur gripið um sig í VG algjör pólitísk örvænting. Og hún á sér líka stað hjá formanni flokksins.

Þegar ESB ákvað á dögunum að ganga í lið með Hollendingum og Bretum í dómsmálinu á hendur okkur í Icesave, fólust í því pólitísk skilaboð. Fyrstu viðbrögð forystu VG voru að fara samfylkingarleiðina og beygja sig í duftið. Þarna gekk forystan enn og aftur algjörlega fram af sínu fólki. Og  þegar alvara málsins kom í ljós, mætti Steingrímur J. á vettvang og talaði í öðrum tóni. Þetta er fruntalegt af ESB, sagði hann. Honum var auðvitað orðið ljóst að meiri og frekari undirlægjuhátt gæti hann ekki boðið flokki sínum upp á. Hann var orðinn hræddur. Alveg logandi hræddur.

En ef taka á formanninn alvarlega, verður hann að fylgja þessu eftir. Telur hann að hægt sé að halda áfram ESB viðræðunum við þessar aðstæður? Það þýðir hér engin hálfvelgja. Það er engan veginn nóg að tala gleðigosalega, ef engin alvara fylgir. Forysta flokksins verður að svara skýrt. Ella er alveg ljóst að mannalætin varðandi ESB eru innistæðulaus. Svona ætluð til heimabrúks, eins og formaður flokksins sagði af öðru tilefni. En fólk mun fljótlega sjá í gegn um orðagjálfrið ef engin fylgir því alvaran.

Á dögunum sagði Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, AGS, að frekari aðhaldsaðgerða þyrfti við í ríkisbúskapnum, ef ekki ætti að fara verr. Hvernig brást hinn vaski fyrrverandi fjármálaráðherra við? Nú var komið nýtt hljóð í strokkinn. Engin ástæða er til að hlusta á þetta, sagði Steingrímur í fréttum Stöðvar 2 í gær, sjá HÉR .Greinilega kominn í kosningagírinn og skeflist tilhugsunina um erfiða umræðu á kosningavetri . Hræðslan orðin algjör. Jafnvel farinn að derra sig við AGS!

Nú á augljóslega að fresta því að taka á málum. - Syndafallið kemur eftir minn dag, hugsar formaðurinn.

Hér talaði hræddur maður, sem veit að hann hefur enga stöðu til neinna aðgerða. Hann leggur ekki í að ögra flokki sínum meira, eða þeim fáu sem enn nenna að eiga samleið með flokknum. Óttinn hefur tekið öll völd í VG.

 

Enn er kysst á vöndinn

 

Það er sama hvernig Evrópusambandið hegðar sér gagnvart okkur sem þjóð; alltaf bugta stjórnvöld sig. Það er ljóst að umsókn okkar um aðild að ESB er farin að hafa alvarleg áhrif á það hvernig réttar okkar er gætt. Móttóið er greinilega þetta: Gerum ekkert sem getur styggt viðmælendur okkar við samningaborðið. Þolum þess vegna öll þau bolabrögð sem ESB beitir okkur.

 

Það virðist eins og íslensk stjórnvöld ætli að fylgja reglunni um að kyssa stöðugt á vönd kvalara sinna.

Það nýjasta er auðvitað sú krafa framkvæmdastjórnar ESB að fá aðild að málshöfðun ESA gegn okkur vegna Icesavemálsins.  Þar með stillir þetta stóra og sterka bandalag sér upp gegn okkur í miklu hagsmunamáli, sem hefur skekið þjóðfélag okkar í þrjú ár.

Viðbrögð stjórnvalda við þessum tíðindum eru ekki traustvekjandi. Utanríkisráðherra telur að í þessu felist tækifæri, en formaður utanríkismálanefndar Alþingis kveðst ekkert undrandi á þessu.

Rifjast nú upp það hvernig ESB tók sér stöðu gegn okkur í Icesavemálinu. Þar fór auðvitað ekkert á milli mála að sambandið studdi ófyrirleitnar kröfur Hollendinga og Breta.

En þetta er ekki það eina sem ESB hefur gert í hreinni ögrun gegn okkur

Skemmst er auðvitað að minnast þess vegna sambandið hefur gengið fram í makríldeilunni. Innan þess hafa menn talað purkunarlaust um að setja á okkur viðskiptabann, vegna ágreinings um skiptingu makrílkvótans. Nú síðast komu sjávarútvegsráðherrar ESB saman til þess að ræða sérstaka flýtimeðferð við að setja á okkur viðskiptaþvinganir.

Þessu mættu íslensk stjórnvöld með furðulegu tómlæti. Sjávarútvegs og landbúnaðarráðherra viðurkenndi þó, eftir að ég hafði gengið eftir því við hann á Alþingi, að erfitt væri að halda áfram viðræðum ef viðskiptaþvingunum væri beitt. En í síðari ræðu sinni á Alþingi dró hann síðan í land.

Þessi  aumingjalegu viðbrögð íslenskra stjórnvalda við yfirgangi ríkjasamsteypunnar ESB, eru algjörlega forkastanleg. Það var fullt tilefni til þess að hætta aðildarviðræðum þegar hótanir ESB um viðskiptaþvinganir fóru að berast. Hótunin ein var nægjanlegt og fullt tilefni. Og nú þegar enn er bætt í, með afstöðu ESB til Icesavedómsmálsins, ætti auðvitað að kalla á þau viðbrögð líka.

Dæmisaga af Orkuveitunni

Áform ríkisstjórnarinnar um sérstaka skattlagningu á sjávarútveg fela í sér að ríkissjóður myndi taka til sín allan hagnað sjávarútvegsfyrirtækjanna og gott betur yrði nýtt kvótafrumvarp að lögum. Samkvæmt forsendum frumvarpsins sjálfs þýða þessar hugmyndir að um það bil helmingur framlegðar sjávarútvegsins rynnu í ríkissjóð. Aðrir hafa nefnt mun hærri tölur. En styðjumst hér við forsendur og tölur ríkisstjórnarinnar.

Það er ljóst mál að jafnvel þó miðað sé við forsendur ríkisstjórnarinnar  munu þessi áform  hafa í för með sér að fjölmörg fyrirtæki gætu ekki staðið við fjárskuldbindingar sínar, þau kæmust í greiðsluvanda og færu að lokum í þrot.

Þetta er auðvitað grafalvarlegt mál og verður ekki trúað að höfundar og ábyrgðarmenn frumvarpa ríkisstjórnarinnar hafi áttað sig á afleiðingum þeirra.

Tökum dæmi af fyrirtæki, sem nýtir líka náttúruauðlindir, Orkuveitu Reykjavíkur.

Nýlega skilaði það fyrirtæki, ársuppgjöri fyrir síðasta ár. EBITDA  þess fyrirtækis ( framlegðin) var ríflega 21 milljarður króna. Það er gríðarlega góð rekstrarafkoma og gæti einhverjum dottið í hug að hún endurspeglaði einhvers konar auðlindarentu, sem skattleggja mætti með sama hætti.

En er einhver að ræða um það? Er einhver að ræða um að hirða helming hennar, 10 til 11 milljarða í ríkissjóð?

Við vitum svarið. Það gerir ekki nokkur sála; engum dettur það í hug. Menn vita að það hefði niðurdrepandi áhrif á rekstur fyrirtækisins. Fyrirtækið myndi ekki ráða við slíkt og færi brátt í þrot. Forsvarsmenn fyrirtækisins segja enda að þeim veiti ekki af hverri krónu sem reksturinn skili til þess að standa við fjárhagsskuldbindingar sínar.

Síðan vita auðvitað allir að slík skattlagning myndi bitna á þeim sem kaupa af því orkuna og starfsmönnum þess. Orkuverðið þyrfti að hækka, grípa þyrfti til frekari aðhaldsaðgerða og halda fast í taumana þegar kæmi til dæmis að launamálum starfsfólksins.

Þess vegna dettur engum slíkt í hug. Jafnvel  þó rekstrarafkoma án fjármagnsliða sé svona góð. En þegar kemur að sjávarútveginum þá virðist það hins vegar sjálfsagt mál að fara slíka skattlagningarleið. Þá heitir það að færa arðinn til þjóðarinnar.

En auðvitað hefur það áhrif. Fyrirtækin sem skattana bera verða að halda að sér höndum. Mörg þeirra ráða ekki við byrðarnar og fara í þrot. Hin hætta við fjárfestingaráform, draga saman seglin og reyna að halda sjó. Það er ekki æskilegt ástand, þegar þörfin í þjóðfélaginu kallar bókstaflega á meiri umsvif, auknar fjárfestingar og framfarir.

 

Frumvarpið skerðir kvóta Vestfirðinga sérstaklega

Það hefur ekki farið hátt í umræðunni um hin nýju fiskveiðistjórnarfrumvörp, að ætlunin er að skerða mjög verulega og jafnvel afleggja með öllu, þær fiskveiðiheimildir sem nýttar hafa verið til byggðalegra, félagslegra og atvinnulegra úrræða á landsbyggðinni. Þær hafa sannarlega verið umdeildar, en skila vitaskuld tekjum, störfum og umsvifum í þeim byggðalögum sem hafa notið þeirra.

Sjá umfjöllun um þetta fyrirkomulag, HÉR

Engin tilraun er gerð til þess að meta afleiðingar þessa í þeim frumvörpum sem nú hafa verið lögð fram.  Kveðið er á um þetta í bráðabirgðaákvæðum laganna og gert ráð fyrir að þessi skerðing fari síðan í sérstakan leigupott.  Ljóst er að þetta mun  minnka fiskveiðiréttinn í þeim byggðalögum sem hafa notið þessara fiskveiðiheimilda. Enginn veit hins vegar hvert aflaheimildirnar úr leigupottinum fara. Það ræðst af framboði og eftirspurn. Ráðherra hefur að vísu heimild skv. frumvarpinu til þess að byggðatengja þennan leigupott að einhverju marki, en í því felst lítil vissa fyrir byggðirnar sem hingað til hafa fengið aflaheimildir úr byggðaúrræðunum.  Markmið leigupottsins er enda alls ekki neitt byggðalegt. Honum er ætlað allt annað hlutverk, sem er að búa til aðgang fyrir útgerðir að aflaheimildum, óháð því hvar þær eru staðsettar. Og tekjurnar af auðlindagjaldinu  fara mestan part í ríkissjóð.

Ég skoðaði aðeins áhrifin af þessu á Vestfirði.

Alls nema þessar bætur og ívilnanir á Vestfjörðum  núna um 3.624 tonnum. Skerðingin er hins vegar 1.561 tonn, eða um 43%

Hugmyndirnar í frumvarpinu ganga út á eftirfarandi:

·         Línuívilnun verður skert um 25%

·         Byggðakvótar verða skornir niður um helming, eða um 50%

·         Rækju og skelbætur verða aflagðar á þremur árum.

Sú verstöð sem hefur notið lang mests gagns af línuívilnuninni er Bolungarvík. Línuívilnunin hefur í raun aukið kvóta Bolvíkinga um 1.012 tonn. Fjórðungsskerðing veldur því 253 tonna kvótaskerðingu í byggðarlaginu. Alls veldur skerðing línuívilnunar 482 tonna kvótaminnkun á Vestfjörðum.

Byggðakvótinn hefur þýtt 1.241 tonna aukningu á kvótum Vestfirðinga. Þar af hafa 530 tonn komið í hlut Ísafjarðarbæjar. Helmingsskerðing á byggðakvótanum, sem frumvarpið boðar, þýðir að aflaheimildir Vestfirðinga minnka um 622 tonn, þar af um 265 tonn í Ísafjarðarbæ.

Rækju og skelbætur hafa þýtt 452 tonna kvóta fyrir Vestfirði. Þar af nema rækjubæturnar vegna Ísafjarðardjúps  369 tonnum.  Skylt er að geta þess að hluti þessara bóta fer á báta sem eru skráðir utan Vestfjarða.

Í fylgiskjali sem frumvörpunum fylgir, varar Þóroddur Bjarnason prófessor við Háskólann á Akureyri og stjórnarformaður  Byggðastofnunar við þessum áformum. Ljóst er að ríkisstjórnin ákvað að hafa þau viðvörunarorð að engu.

Hér fylgja hlekkir inn a frumvörpin, sjá HÉR og HÉR

Öskur hins tannlausa ljóns

 

 

Þegar ríkisstjórnin hefur algjörlega misst stjórn á viðfangsefni sínu, nýtur einskis trausts þjóðarinnar og glímir við mikil pólitísk innanmein, er bara eitt eftir sem hún getur státað af. Hæfileikinn til þess að hóta. Jóhanna Sigurðardóttir hefur beitt hótunartækninni meira og minna allan sinn pólitíska feril og stundum hafa menn látið undan.Og núna þegar allir kraftar ríkisstjórnarinar eru þrotnir, heyrist gamalkunnugt urr úr barka forsætisráðherrans. Þetta er eins og öskur hins tannlausa ljóns.

 

Nýjasta hótunin var sú að ef þingið ekki veskú, samþykkti vanhugsaðar og illa unnar tillögur stjórnskipunar og eftirlitsnefndar Alþingis um þjóðratkvæðagreiðslur um einhverjar vitleysisspurningar um tillögur að nýrri stjórnarskrá, yrði bara efnt til atkvæðagreiðslu í haust með ærnum tilkostnaði.

Og þeir sem á hlýddu áttu auðvitað að álykta sem svo að þeir sem ekki beygðu sig fyrir hótun forsætisráðherrans myndu bera ábyrgð á 250 milljóna reikningi vegna þjóðaratkvðagreiðslu að hausti.

Þvílíkt della, allt saman. Þarf þó ekki að koma á óvart, þetta er svo sem í stíl við annað.

Af hverju erum við í þessari stöðu?  Ástæðan er einföld. Ríkisstjórnin er svo gjörsamlega búin að forklúðra málinu að með endemum er. Stjórnarflokkarnir hafa rofið allan frið um endurskoðun stjórnarskrána, farið sínu fram og bera nú ábyrgð á dellumakeríinu. Enginn veit í raun hvernig málið er statt efnislega, eftir að ríkisstjórnin hefur þvælst með það í fangi sínu í meira en þúsund daga.

Fyrir liggja tillögur nefndar sem skipuð var og kölluð stjórnarlagaráð. Enginn fulltrúi ríkisstjórnarinnar hefur tekið undir þær. Þessar tillögur eru nú munaðarlausar og á reiki.

Óhugsuð hugdetta sem hraut af vörum forsætisráðherrans á einhverri stundu um að tillögur þessar ættu að ganga  til þjóðaratkvæðagreiðslu, hefur elt ríkisstjórnina eins og uppvakningur. Og því varð niðurstaðan sú að klastra saman spurningum til þess að spyrja þjóðina samfara forsetakosningum.  Þær spurningar voru svo illa samansettar að  mati sérfræðinga að óbrúklegar eru taldar. Hefðu þær ekki nægt til þess að fleyta höfundunum í gegn um aðferðarfræðipróf á fyrsta ári.

En betur gátu stjórnarliðar ekki gert eftir þúsund daga heilabrot.

En kostnaðurinn af öllu saman hleypur á hundruðum milljóna króna. Kostnaður af þjóðaratkvæðagreiðslu með forsetakosningum verður líka há upphæð, rétt eins og ef kosið yrði sérstaklega um tillögurnar. En klúðrið og kostnaðurinn sem þessu fylgir er á ábyrgð ríkisstjórnarinnar. Hvernig svo sem allt fer. Það þýðir því ekki fyrir forsætisráðherrann að hrópa og hóta og fárast yfir kostnaði.  Hún situr uppi með ábyrgðina á kostnaðinum og ruglinu.

Furðuleg umræða á Alþingi

Mjög sérkennileg umræða fór fram á Alþingi í gær að frumkvæði nokkurra þingmanna ríkisstjórnarflokkanna. Umræðan sneri að lánveitingum Seðlabankans á haustdögum 2008 til Kaupþings, með veði í traustri eign hans,-  langt innan allra eðlilegra veðmarka, -  sem var FIH bankinn í Danmörku. Allt það mál hefur verið ítarlega rannsakað og þá fyrst og fremst á vegum Rannsóknarnefndar Alþingis og birt í hinni ítarlegu skýrslu nefndarinnar.

Nú, nær þremur og hálfu ári síðar, telja stjórnarliðar ástæðu til frekari rannsóknar. Athyglisvert er að sú rannsókn sem kallað var eftir sneri einvörðungu að þessum atburðum í október árið 2008. Engin ástæða þótti til þess að rannsaka það sem síðar gerðist, á vakt núverandi ríkisstjórnar, þear veðið glutraðist niður.

En af hverju er verið að rifja þetta mál upp núna? Svarið er einfalt. Þennan dag, sem sagt í gærmorgun, hafði Seðlabankinn hækkað vexti, til þess að bregðast við því að ríkisstjórnin hefur gjörsamlega misst stjórn á efnahagsmálum, gengi krónunnar í nær frjálsu falli, boðað er að við munum búa hér við gengishöft um mörg ár til viðbótar og verðlagið er farið gjörsamlega úr böndunum.

Ég tók þátt í þessari umræðu og flutti eftirfarandi ræðu:

Virðulegi forseti. Það er athyglisvert að þetta gamla mál um lánveitinguna til FIH-bankans er sett á dagskrá þennan morgun og nú er kallað eftir sérstökum rannsóknum. Eins og hér hefur margoft komið fram hafa þær rannsóknir farið fram, meðal annars á vegum rannsóknarnefndar Alþingis, og birtar voru um þær upplýsingar í rannsóknarskýrslunni sjálfri. Það sem liggur þarna fyrir er það að þetta lán var á sínum tíma veitt við mjög þröngar aðstæður, eins og hér hefur verið rakið, gegn veðum sem þá voru talin mjög trygg og voru þá langt innan allra veðmarka sem Seðlabanki Íslands og aðrir seðlabankar settu sér þegar verið var að taka ákvarðanir um lán af þessu taginu.

Það er síðan mikið rannsóknarefni hvers vegna það gerðist að það tókst svo illa til við sölu á þessari eign að þetta veð virðist hafa verið að glatast. Það er hlutur sem við þurfum þá að rannsaka og þá skulum við fara í að rannsaka það. Allt árið 2008 lá Seðlabanki Íslands undir harðri gagnrýni, meðal annars úr þeim ræðustóli sem ég stend nú í, fyrir að vera ekki nógu útbær á fé til bankakerfisins á landinu, vera ekki nógu duglegur að greiða fyrir lánsfjármögnun bankanna, leysa úr lausafjárvanda bankanna. Það var sú gagnrýni sem fór fram á árinu 2008 í garð Seðlabanka Íslands. Seðlabanki Íslands var mjög varkár, hann var mjög íhaldssamur og þess vegna skýtur mjög skökku við að á þessum degi skuli tekin upp umræða sem lýtur að því að gagnrýna Seðlabankann fyrir að hafa veitt lán til tiltekins banka gegn miklum og góðum tryggingum á þeim tíma og var þess vegna alls ekki neitt óeðlileg.

Það sem er verið að gera er að dreifa athyglinni frá því að hér urðu stór tíðindi á vettvangi Seðlabanka Íslands í morgun sem var vaxtahækkunin sem er auðvitað áfellisdómur yfir efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar og sýnir okkur svart á hvítu að ríkisstjórnin hefur (Forseti hringir.) ekki í þessu máli nokkra stjórn á atburðarásinni eða því verkefni sem henni hefur verið trúað fyrir.

 

ESB viðræðunum er sjálfhætt

 

 

Ranghermt hefur verið í fjölmiðlum að ég hafi sagt það ólíðandi að tengd sé saman makríldeilan og aðildarumsóknin að ESB. Það sagði ég ekki þegar ég tók málið upp á Alþingi í gær, í kjölfar frétta þess efnis að sjávarútvegsráðherrar ESB hafi ákveðið að flýta ákvörðun um refsiaðgerðir á hendur okkur vegna deilunnar um skiptingu makrílstofnins.

 

Í ræðu minni á Alþingi í gær sagði ég hins vegar: „Á sama tíma segir sjávarútvegsráðherra Írlands, Simon Coveney, að makríldeilan geti líka haft áhrif á viðræður okkar og Evrópusambandsins og geti til dæmis leitt til þess að ekki verði opnaðir kaflar í sjávarútvegsmálum. Mér er kannski nokk sama um það en það sem hér blasir sem sagt við er að Evrópusambandið tengir með beinum hætti saman makríldeiluna og umsókn okkar að Evrópusambandinu. Hæstv. forsætisráðherra hafnaði því hér í síðustu viku en nú liggur fyrir að viðsemjendur okkar líta þannig á að þetta sé einn og sami hluturinn og tengja þetta beint.“

Þetta er það sem allt þetta mál snýst:

Annarsvegar það sem nú liggur sem sé fyrir, að ESB tengir saman með beinum hætti aðildarumsókn okkar að ESB og deiluna um skiptingu makrílstofnsins. Það er þá orðin staðreynd, sem ekki verður undan vikis. Þá breytir engu þó íslensk stjórnvöld mótmæli því. Þetta er afstaða ESB. Sambandið tengir þessi mál og það breytist ekki þó íslensk stjórnvöld hafi aðrar skoðanir.

 

Hitt er síðan það, að þær hótanir sem ESB hefur uppi eru grafalvarlegar. Þær fela í sér að á okkur verði sett viðskiptabann, sem er þó í sjálfu sér ólöglegt. Talað er um að sett verði á bann við innflutningi á uppsjávarfiski, t.d. makríl og afurðum sem framleiddar eru úr honum, og hins vegar að sett verði  bann við innflutningi á tækjum tengdum sjávarútvegi og skipum frá Íslandi.

Þessu verða íslensk stjórnvöld að mæta með hörku. Það er ekki sett viðskiptabann á lönd, nema við ítrustu aðstæður í samskiptum ríkja. Og þegar í hlut á eitthvert helsta ríkjasamband heimsins, þá er málið ennþá alvarlegra. Slíkt bann stangast örugglega á viðalþjóðalög og samninga, en ESB mun ekki hafa áhyggjur af því. Það tekur langan tíma fyrir þjóðir að leita réttar síns, þegar slík mál koma upp. Það veit ESB og treystir því að á millitíðinni verði komnir á samningar um nýtingu makrílstofnsins.

Þegar svona er komið málum er vitaskuld sjálfstætt tilefni til þess að hætta samningaviðræðum við ESB. Hótunin ein nægir til þess. Við getum ekki gengið „svipugöng“ (orðalag utanríkisráðherra) ESB og beðið um aðild að sambandinu þegar það er á sama tíma að vígbúast gegn okkur með hótunum um viðskiptaþvinganir. Það gerir engin þjóð með sjálfsvirðingu.

Steingrímur efast um ákæruna á hendur Geir

 

 

„Það er alltaf mjög erfitt að meta það, þarna voru aðstæður orðnar mjög erfiðar. Það var ekki auðveld staða sem þarna var komni upp og ef til vill má segja, eins og margir hafa sagt, að menn hefðu þá þurft áður og fyrr að vera með meiri meðvitund gagnvart þeim hættum sem steðjuðu að Íslandi. Ég var og er þeirrar skoðunar að allt frá árinu 2005 höfum við stefnt í ógöngur og reyndi á hverju einasta ári að vekja athygli á því. En það er erfitt að svara því síðan hvað menn hefðu getað gert á árinu 2008, það sem ekki er einu sinni prufað, það kemur ekki í ljós hvort það var hægt.“

 

Þessi athyglisverðu orð hrutu af vörum Steingríms J. Sigfússonar ráðherra, í samtali við fréttamenn, aðspurður um hvort hann teldi að stjórnvöld hefðu getað brugðist við árið 2008.  Ofangreint sagði ráðherrann eftir að hafa borið vitni í Landsdómi í dag, þegar hann var beðinn um að leggja mat á þessi mál í ljósi reynslu sinnar sem ráðherra.

 Þessi orð eru athyglisverð fyrir tveggja hluta sakir.

Í fyrsta lagi vegna þess að Steingrímur er í hópi ákærenda í máli Geirs H. Haarde. Það er grundvallaratriði í íslensku réttarfari og í réttarfari réttarríkja, að því aðeins er ákært, að talið sé að meiri líkur séu á sakfellingu, en sýknu. Af orðum ráðherrans má sjá að hann er í vafa. En samt vildi hann ákæra. – Þetta er auðvitað dæmalaust og fer í bága við meginreglur réttarfarsins. Það er mjög alvarlegt. Ekki síst þegar um þingmann og ráðherra er að ræða.

Í annan stað eru orð Steingríms J. Sigfússonar athyglisverð vegna þess að hann er hér að tala um tímabilið frá ársbyrjun til hausts 2008. Í ákæruskjalinu sem hann stendur að, segir einmitt þetta:  „Málið er höfðað á hendur Geir H. Haarde, fyrrverandi forsætisráðherra, fyrir brot framin á tímabilinu frá febrúar 2008 og fram í októberbyrjun sama ár“.

Sem sagt. Tímabilið sem er til efnismeðferðar í Landsdómi er átta mánaða skeið á árinu 2008. Það er um það tímabil, sem Steingrímur J. Sigfússon segir að ekki sé hægt að fullyrða um að nokkuð hafi verið hægt að gera til þess að bjarga bönkunum. Þarna fetar hann í fótspor Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra sem talaði mjög afdráttarlaust um þetta; jafnt fyrir Landsdómi og við fjölmiðlamenn eftir að hafa setið í yfirheyrslunum.

Þetta sama sjónarmið kom almennt hjá öllum vitnunum sem saksóknari Alþingis Sigríður J. Friðjónsdóttir kallaði fyrir Landsdóminn.

Það eru því í sjálfu sér ekki ný tíðindi, sem Steingrímur endurómar hér, að fátt hafi verið til varnar á árinu 2008. Það hafa verið hin einróma skilaboð allra þeirra sem fyrir Landsdóminn voru kallaðir. Það eru hins vegar tíðindi þegar Steingrímur J. Sigfússon, einn helsti hvatamaður ákærunnar, lætur þau sér um munn fara og viðurkennir þar með að grundvöllur ákærunnar á hendur Geir H.Haarde hafi ekki verið til staðar.

Hitt er aftur á móti rangt hjá ráðherranum að ekkert hafi verið gert til þess að afstýra háskanum. Það hefur einmitt komið svo glögglega fram í yfirheyrslunum yfir hinum 40 vitnum, að stjórnvöld hafi lagt sig öll fram, en hins vegar hafi vandinn verið óviðráðanlegur.

En aðalatriðið er þó eftir sem áður þetta: Steingrímur J. Sigfússon dregur í efa sjálfan grundvöll ákærunnar  - sem hann sjálfur stóð þó að - á hendur fyrrverandi forsætisráðherra. Þetta eru helstu tíðindi dagsins setur málið í enn pólitískara ljós en áður. Það verður ekki lengur véfengt, eftir þetta, að málið er af pólitískum hvötum sprottið.

 

Málið mátti ekki samþykkja af því það kom frá Sjálfstæðisflokknum

Það er gríðarlega brýnt að allri óvissu sé eytt vegna mögulegra lagatúlkana sem lúta til dæmis að gengislánum og öðrum þeim atriðum sem snúa að hagsmunum heimilanna og atvinnulífsins. Á meðan óvissa ríkir er ekki hægt að ljúka fjárhagslegu uppgjöri við heimilin og atvinnulífið. Þetta tefur allt endurreisnarstarf í landinu og heimilin og atvinnulífið blæða.

 

Þessu þarf að breyta og því verður ekki breytt nema með lagabreytingum, sem tryggi að ágreiningur um meðferð gengislána fái sérstaka flýtimeðferð á Alþingi. Þetta hafa hæstaréttarlögmenn bent á.

Nú vill svo til að frumvarp þessa efnis hefur legið fyrir á Alþingi. Það var lagt fram á Alþingi 24. júní árið 2010, eða fyrir um tveimur árum síðan. Frumvarpið hefur verið endurflutt í tvígang síðan. Sjá HÉR og HÉR. En hefur ekki fengið afgreiðslu.

Og hvers vegna skyldi það nú vera? Jú svarið er einfalt. Ástæðan er sú að það voru þingmenn Sjálfstæðisflokksins sem fluttu það, undir forystu Sigurðar Kára Kristjánssonar. Þess vegna mátti ekki taka málið til afgreiðlu. Því réði sem sé pólitísk meinbægni af hálfu stjórnarmeirihlutans. Það voru  – hinar annarlegu pólitísku hvatir stjórnarliða sem  gerðu það að verkum að þetta mál er enn ekki orðið að lögum.

Fyrir vikið er hér allt í hífandi óvissu. Það féll hæstaréttardómur sem leiddi til þess að mjög mörg  erlend lán reyndust ólögleg; enginn vissi hve nákvæmlega mörg. Síðar féll annar dómur sem hafði í för með sér að enn fleiri erlend lán fóru í þennan flokk. Nú nýverið var dómur felldur sem gerði það að verkum að vaxtaútreikningar þessara ólöglegu lána reyndust ólöglegir í einhverjum tilvika. Enginn veit hve mörgum og nú tala menn um að úr þessu verði ekki skorið nema fyrir dómstólum. Eftir löng og margvísleg málaferli

Þá blasir við að slíkt tekur kannski upp undir tvö ár í hverju tilviki fyrir sig. Við erum því hér að tala um mörg ár.

 Á meðan ríkir óvissan. Fólk veit ekki hvað það á né skuldar. Fyrirtækin eru seld undir sömu sök. Enginn getur með vissu vitað um stöðu sína. Fólk veit ekki um afkomu sína. Fyrirtækin geta illa fengið fjárhagslega fyrirgreiðslu af þvi að enginn getur með fullu vitað um stöðu efnahagsreikninga þeirra. Fjármálafyrirtækin vita ekki heldur ekki um eigin efnahagsreikninga, af því að þau vita ekki á þessari stundu hvað þeim beri að afskrifa af útlánum sínum.

Og verst er að þetta hefði þurft að vera svona. Við hefðum getað verið komið með miklu skýrari mynd. Ef bara að lögum hefði verið breytt, til þess að tryggja flýtimeðferð fyrir dómstólum.

En það mátti bara ekki af því að það voru Sjálfstæðismenn höfðu lagt það til.

Svona er nú hugsunarhátturinn, svona eru nú vinnubrögðin. Og er það þá nokkuð að undra að virðing almennings fyrir  helstu valdastofnunum samfélagsins fari þverrandi og fólkið í landinu upplifi fullkomið ráðleysi og árangursleysi stjórnvalda. Þegar það blasir við eins og í þessu dæmi að pólitísk meinbægni stjórnarherranna og frúnna kemur í veg fyrir að almenningur í landinu nái rétti sínum.